Το τα­μπού των βα­σα­νι­στη­ρίω­ν

Αρθρογράφος:  Κώ­στας Δου­ζί­νας

Με­τά τον Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο μια πα­γκό­σμια συ­ναί­νε­ση, που εκ­φρά­στη­κε και στη Δια­κή­ρυ­ξη των Δι­καιω­μά­των του Ανθρώ­που, κα­τα­δί­κα­σε τα βα­σα­νι­στή­ρια. Οι φι­λε­λεύ­θε­ρες δη­μο­κρα­τίες δή­λω­σαν κα­τη­γο­ρη­μα­τι­κά ό­τι δεν α­νέ­χο­νται και δεν δια­πράτ­τουν βα­σα­νι­στή­ρια. Έτσι, έ­γι­ναν κομ­μά­τι ε­νός βάρ­βα­ρου πα­ρελ­θό­ντος, που εί­χε πα­ρέλ­θει προ πολ­λού. Βα­σα­νι­στή­ρια, μας έ­λε­γαν, συμ­βαί­νουν τώ­ρα μό­νο «αλ­λού», σε μέ­ρη ε­ξω­τι­κά και διε­φθαρ­μέ­να, σε δι­κτα­το­ρίες και ο­λο­κλη­ρω­τι­κά κα­θε­στώ­τα. Έγι­ναν, λοι­πόν, το με­γά­λο τα­μπού των κοι­νω­νιών μας, το ύ­ψι­στο η­θι­κό κρι­τή­ριο κυ­βερ­νή­σεων και πο­λι­τι­κών. Όπως ό­λα τα τα­μπού, τα βα­σα­νι­στή­ρια δη­μιουρ­γούν έ­να «ιε­ρό δέ­ος», μια α­πό­λυ­τη α­πα­γό­ρευ­ση που υ­ψώ­νει έ­να α­πό­λυ­το δια­χω­ρι­στι­κό τοί­χος με­τα­ξύ του δυ­τι­κού πο­λι­τι­σμέ­νου κό­σμου και των «α­πο­λί­τι­στων» άλ­λων.Η συ­ναί­νε­ση αυ­τή δεν υ­πάρ­χει πια, ό­πως δεί­χνει η έ­ντο­νη δια­μά­χη για το φιλμ Zero Dark Thirty. Τα βα­σα­νι­στή­ρια ε­πέ­στρε­ψαν στο δη­μό­σιο διά­λο­γο, δια­χω­ρί­ζο­ντας τους φι­λε­λεύ­θε­ρους σε ι­δε­α­λι­στές και ρε­α­λι­στές. Συ­νέ­δρια η­θι­κής φι­λο­σο­φίας α­φιε­ρώ­νο­νται στα βα­σα­νι­στή­ρια - «σε ποιες συν­θή­κες ε­πι­τρέ­πε­ται η χρή­ση βα­σα­νι­στη­ρίων, εάν ξέ­ρου­με ό­τι μια «ω­ρο­λο­για­κή βόμ­βα» θα σκο­τώ­σει 50, 100 ή 1000 ά­το­μα;» εί­ναι έ­να προ­σφι­λές θέ­μα συ­ζή­τη­σης και συ­νο­δεύε­ται με α­νά­λο­γα υ­πο­θε­τι­κά σε­νά­ρια που νο­μι­μο­ποιούν τα βα­σα­νι­στή­ρια.