Νέος εφιάλτης από ΕΕ υπό τον τίτλο «δεσμευτικές συμφωνίες» (Πριν, 22.12.2013)

 

Μνημόνια και Τρόικα για όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης προετοιμάζει η Γερμανία

Να μην καταλάβαινε τι συζητούσαν οι άλλοι γύρω του, αποκλείεται. Το πιθανότερο είναι πως ο Αντώνης Σαμαράς κορόιδευε. Εξαπατούσε γι’ άλλη μια φορά τον ελληνικό λαό όταν την Παρασκευή στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την διήμερη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ δήλωνε πως η ΕΕ εν ολίγοις γυρίζει σελίδα κι από την λιτότητα στρέφεται πλέον στην ανάπτυξη.

ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ

Η αλήθεια βρίσκεται στον αντίποδα των πρωθυπουργικών διαβεβαιώσεων. Γιατί, μπορεί στη σύνοδο κορυφής να κυριάρχησε κατ’ αρχάς το θέμα της τραπεζικής ένωσης με την άδεια πλέον των ευρωπαϊκών αρχών στους τραπεζίτες να βάζουν χέρι στα λεφτά των καταθετών όποτε φαλιρίζουν και την δημιουργία ενός ταμείου ύψους 55 δισ. ευρώ που θα λειτουργήσει ως ασφαλιστικό ταμείο και επιπλέον, το ζήτημα της κοινής αμυντικής πολιτικής με στόχο την δημιουργία ενός πιο ετοιμοπόλεμου και ευέλικτου κοινού ευρωπαϊκού στρατού, αλλά το θέμα της συζήτησης, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2012, εδώ κι έναν χρόνο δηλαδή, είναι η προώθηση της δημοσιονομικής εναρμόνισης. Η κατοχύρωση σε επίπεδο αποφάσεων κι η εμβάθυνση των όσων μέχρι σήμερα έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της δημοσιονομικής πειθαρχίας είναι το σημαντικότερο θέμα που συζητιέται.

 Ευρύτερα μιλώντας, η δημοσιονομική πειθαρχία κυριαρχεί στην ατζέντα της ΕΕ την τρέχουσα περίοδο, αφότου ξέσπασε η δημοσιονομική κρίση το 2010 στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Κι αν δεν κυριάρχησε στην πρόσφατη σύνοδο αυτό οφείλεται στην αποστροφή που προκαλεί στους λαούς η λιτότητα και στις σοβαρές αντιδράσεις άλλων αστικών τάξεων απέναντι στα σχέδια της Γερμανίας. Γι’ αυτούς τους λόγους μετατέθηκαν οι αποφάσεις για μετά τις ευρωεκλογές, έστω τα κόμματα των ευρωλιγούρηδων (δεξιά και αριστερά) να μην υποστούν πανωλεθρία έχοντας, χώρια των άλλων, να απολογηθούν για την υπαγωγή όλων των κρατών μελών της ευρωζώνης σε καθεστώς μνημονίου για πάντα! Εκ των πραγμάτων έτσι το επόμενο εξάμηνο, όσο διαρκεί η ελληνική προεδρία, το ακριβές σχήμα που θα λάβει ο νέος μηχανισμός λιτότητας θα αποτελεί το σημαντικότερο θέμα προς συζήτηση και διαπραγμάτευση, ανεξάρτητα από το πόσο πρόκειται η Αθήνα να εμπλακεί σε αυτές τις συζητήσεις… Το πιθανότερο είναι όλα να εξελιχθούν χωρίς καν να ενημερώνεται.

Η λέξη κλειδί που συμπυκνώνει την σχετική συζήτηση είναι οι «δεσμευτικές συμφωνίες». Το περιεχόμενο τους περιγράφτηκε σε ένα κείμενο 9 σελίδων που είδε το φως της δημοσιότητας από το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ρόιτερς και τους Φαινάνσιαλ Τάιμς, με ημερομηνία 21 Νοεμβρίου. Συντάκτης του ήταν το σώμα των λεγόμενων σέρπα, όπως χαρακτηρίζονται οι προσωπικοί αντιπρόσωποι αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που προετοιμάζουν την ατζέντα και τα συμπεράσματα των διεθνών συναντήσεων. Έργο τους, όπως συμβαίνει και με τη φυλή των Νεπαλέζων που χρησιμοποιούνται από τους ορειβάτες στα Ιμαλάια (απ’ όπου πήραν το όνομα τους!), είναι να ανοίγουν δρόμο… Με βάση λοιπόν το κείμενο που είχε προετοιμαστεί από τους σέρπα, αμέσως μετά την σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου, οι «δεσμευτικές συμφωνίες» αποτελούν κείμενα που θα υπογράφονται μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της γνωστής μας Κομισιόν, τα οποία θα θέτουν νομικά δεσμευτικούς στόχους με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των στόχων της λιτότητας. Το καινούργιο σχετικά στοιχείο αφορά τον εθνικό τους χαρακτήρα υπό την έννοια ότι ναι μεν αυτές οι συμφωνίες θα αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης «όχι σε τεχνικό αλλά σε πολιτικό επίπεδο» όπως τονίζεται, στο πλαίσιο των συνόδων κορυφής, ωστόσο θα καταρτίζονται από κάθε κράτος μέλος. Η συγκεκριμένη επιλογή στην πραγματικότητα ρίχνει την ευθύνη στο κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά. Ακόμη κι έτσι ωστόσο δεν τίθεται ως όρος η ψήφισή τους από την βουλή. «Το ιδανικό θα ήταν να συμβουλεύονταν τα εθνικά κοινοβούλια» αναφέρεται κατά λέξη στο επίμαχο κείμενο, εννοώντας ότι δεν είναι και μεγάλη ανάγκη να έχουν άποψη οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι… 

Το άλλο στοιχείο πέρα από τον εθνικό τους χαρακτήρα, υπό την έννοια ότι δεν θα εμφανίζονται ως έξωθεν εντολές και θα διευκολύνονται κατ’ αυτό τον τρόπο χώρες που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη όπως η Αγγλία να άρουν τις αναστολές τους, αφορά τον νομικά δεσμευτικό τους χαρακτήρα. Το Βερολίνο δεν επιλέγει καθόλου τυχαία αυτή την μορφή που δένει τα χέρια στις εθνικές κυβερνήσεις. Σχετίζεται με το «τυράκι» που είναι η πρόσβαση των κρατών – μελών της ευρωζώνης σε μηχανισμούς χρηματοδότησης και χαμηλότοκα δάνεια υπό τον πολύ αυστηρό όρο ότι θα πληρούνται στο ακέραιο οι συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως αναφέρεται, «θα υπάρχουν διάφορες συνέπειες όπως η αναστολή της χρηματοδοτικής υποστήριξης ή στην περίπτωση των δανείων ακόμη κι η πρόωρη αποπληρωμή τους σε περιπτώσεις σοβαρών παραβιάσεων». Για την σχολαστική παρακολούθηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων θα χρησιμοποιηθεί όλη η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε από την εφαρμογή των Μνημονίων στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης την τελευταία τριετία, όπως η δημιουργία μηχανισμών μόνιμης παρακολούθησης των κρατών μελών κι η χρηματοδότηση με δόσεις κι όχι εφ’ άπαξ των ποσών που κάθε φορά ζητούνται έτσι ώστε η καταβολή των ποσών κάθε φορά να είναι συνάρτηση του βαθμού υλοποίησης των αλλαγών. Με άλλα λόγια δημιουργούν έναν μηχανισμό μόνιμων εκβιασμών και παρεμβάσεων στο εσωτερικό του κάθε κράτους μέλους της ευρωζώνης καθώς οι Βρυξέλλες θα μπορούν ανά πάσα στιγμή να απειλούν ένα κράτος με διακοπή των χρηματοδοτήσεων στην περίπτωση που δεν καταργεί για παράδειγμα τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συνεχίζει να δίνει πρόωρες συντάξεις. Αντικείμενο διαπραγμάτευσης δεν θα είναι μόνο η μείωση του δημοσίου χρέους ή η εξάλειψη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην κατεύθυνση των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, που αποτελούν την συμπύκνωση του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου κυβερνητικού προγράμματος. Στο προσχέδιο αναφερόταν πως είναι επιπλέον οι αλλαγές στην αγορά εργασίας, οι συντάξεις, η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα κ.α. και κάθε φορά θα επιλέγεται πού θα δίνεται η προτεραιότητα. 

Οι αλλαγές έχουν μέχρι στιγμής επιπλέον σκοντάψει στις αντιδράσεις που υπάρχουν από τις αστικές τάξεις, με βάση ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου, όπως η ιταλική, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, πριν αποκαθηλωθεί ο Μπερλουσκόνι. Επιπλέον, ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Πιέρ Μοσκοβισί, ζητούσε ως αντάλλαγμα την μεταφορά του κόστους των επιδομάτων ανεργίας σε έναν κοινοτικό λογαριασμό. Η Γερμανία αντίθετα έθετε ως όρο τα δώρα προς τις αστικές τάξεις, όπως τα χαμηλότοκα δάνεια, να είναι τόσο αυστηρά προσδιορισμένα ώστε επ’ ουδενί να μην θεωρηθούν ή να μην γίνουν στη συνέχεια δίαυλος χρηματοδοτικών ενισχύσεων προς τις ελλειμματικές και νότιες χώρες. Η Ολλανδία αντιδρούσε διακρίνοντας μια νέα γαλλο-γερμανική συμφωνία που θα καταλήξει σε βάρος του μετώπου των δημοσιονομικά πειθαρχημένων βόρειων χωρών που έχει ντε φάκτο δημιουργηθεί. 

Μια ακόμη αιτία πίσω από τις αντιδράσεις στις δρομολογούμενες αλλαγές αφορά το φάντασμα της νέας συνταγματικής μεταρρύθμισης. Όπως επανέλαβε κι ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε την εβδομάδα που πέρασε, αίτημα της Γερμανίας παραμένει ένας νέος καταστατικός χάρτης της ΕΕ, που θα δίνει έμφαση στην δημοσιονομική πειθαρχία. Θα επιβάλλει δηλαδή λιτότητα και Μνημόνια για όλους. Όσο πιο κοντά έρχεται αυτή η πραγματικότητα, όπως θα συμβεί από το καλοκαίρι του 2014 όταν υιοθετηθούν οι «δεσμευτικές συμφωνίες» στις οποίες μάλιστα αναφέρθηκε η Μέρκελ κατά τη διάρκεια της πρώτης της ομιλίας στην γερμανική βουλή αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, τόσο πιο πολύ πλησιάζει η νέα πολύ πιο αντιλαϊκή και γερμανική ΕΕ, το πλαίσιο λειτουργίας της οποίας θα καθορισθεί στη νέα ευρωσυνθήκη. Αξίζει να τονισθεί ότι το έδαφος για τις «δεσμευτικές συμφωνίες» ανοίχτηκε από μια σειρά μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν την τελευταία τριετία στο έδαφος της δημοσιονομικής κρίσης. Σημαντικότερες εξ αυτών είναι το Δημοσιονομικό Σύμφωνο (Μάρτιος 2012), η Γνήσια Οικονομική και Νομισματική Ένωση (Δεκέμβριος 2012) και το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας (Οκτώβριος 2013), οι βασικές κατευθύνσεις του οποίου (μείωση μισθών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, περαιτέρω απελευθέρωση αγοράς, κ.α.) συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο μιας τετραμερούς συνάντησης που έγινε τον Μάρτιο του χρόνου που φεύγει μεταξύ Μέρκελ, Ολάντ, Μπαρόζο και του ευρωπαϊκού ΣΕΒ. Επίσης είναι το πακέτο των 6 και 2 μεταρρυθμίσεων που ψηφίστηκαν από το ευρωκοινοβούλιο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011 και 12 Μαρτίου 2013 έτσι ώστε να μην υπάρχει καμιά αυταπάτη για τα εμπόδια που μπορούν να θέσουν στον αντιλαϊκό οδοστρωτήρα της ΕΕ οι υποτιθέμενοι δημοκρατικοί θεσμοί της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ολοκλήρωσης, όπως η ευρωβουλή. 

Η επέκταση των Μνημονίων σε όλη την ευρωζώνη, που προοιωνίζεται νέα δεινά για τους λαούς, δεν δείχνει μόνο την επιμονή της Γερμανίας και των αστικών τάξεων να εξαλειφθεί μέσω των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών κάθε ίχνος φιλολαϊκής και αναδιανεμητικής πολιτικής που εξακολουθεί να υπάρχει στη ευρωζώνη. Πίσω από την πρόβλεψή της να συγκροτηθούν από τώρα μηχανισμοί χρηματοδοτικής στήριξης και αλληλεγγύης, όπως κατ’ ευφημισμό τους χαρακτηρίζει, διακρίνονται κι οι αλλεπάλληλες κρίσεις που θα γεννά η εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης. Προβάλλοντας στο μέλλον τους κλυδωνισμούς που γέννησε η ευρωζώνη την πρώτη δεκαετία της ύπαρξής της, δημιουργούν από τώρα εκείνα τα εργαλεία διάσωσης που θα εξασφαλίζουν από την μια τα κέρδη του κεφαλαίου και ένα νέο γερμανικό αιώνα σε βάρος των μικρότερων χωρών που θα αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με τα πάντσερ και από την άλλη την εξόντωση των ευρωπαϊκών λαών.