Εντός πωλούνται πάσης φύσεως υλικά…

http://www.efsyn.gr

Του Γιώργου Μαργαρίτη*

Στον έκτο χρόνο της κρίσης και καθώς δείχνει να ολοκληρώνεται η βίαιη προσαρμογή της ελληνικής κοινωνίας στις νέες προδιαγραφές που το μεγάλο κεφάλαιο θέσπισε, εμφανίζονται στο προσκήνιο αστικά πολιτικά μορφώματα που επιζητούν να αναλάβουν τη διαχείριση της επόμενης ημέρας. «Η εποχή των μνημονίων φαίνεται να φτάνει στο τέλος της», διαβάζουμε στο κείμενο των «58» της Κεντροαριστεράς και «μετά από μια καταστροφή, η Ελλάδα ξαναποκτά τη δυνατότητα και τα μέσα να σχεδιάσει το μέλλον της». Για τον σχεδιασμό αυτόν η νέα κίνηση δηλώνει παρούσα.

Ενώ δηλώνεται ότι η νέα εικόνα της Ελλάδας θα είναι «βγαλμένη από την ιστορία της», οι πρόσφατες περιπέτειες της τελευταίας δεν φαίνεται να απασχολούν τους συντάκτες του κειμένου-πρόσκλησης: Καταστροφική κρίση προέκυψε, κανείς δεν θα είχε αντίρρηση σε αυτό. Τι ήταν και είναι αυτή η κρίση; Ποιους έπληξε, ποιους ωφέλησε, ποιο ήταν το κοινωνικό, ταξικό της στίγμα; Τίποτε για όλα αυτά, «κρίση» γενικώς και αορίστως που πλέον πρέπει να εξορκιστεί με ένα μεγάλο σχέδιο, μια «Εθνική Ανασυγκρότηση».

Ας μην αναφέρουμε τη λέξη καπιταλισμός που προφανώς ενοχλεί αφάνταστα τους συντάκτες του κειμένου. Αλλά όμως αυτά τα χρόνια της κρίσης η αμοιβή της εργασίας έπεσε τουλάχιστον στο μισό και, σε συνδυασμό με τη μακρόχρονη, δομική πλέον ανεργία, συμπιέζεται για να πέσει ακόμα χαμηλότερα. Οι κοινωνικές παροχές, υγεία, παιδεία, σύνταξη, ακριβοπληρωμένες από τους ίδιους τους εργαζόμενους, εκμηδενίστηκαν και τα αποθεματικά των οργανισμών πρόνοιας εξανεμίστηκαν. Ο αποταμιευμένος κόπος των εργαζομένων καταληστεύθηκε στο όνομα των «αναγκών» του τραπεζικού συστήματος, ελληνικού ή ξένου. Οι τελευταίοι, χωρίς δικαιώματα πλέον, στον αστερισμό των ατομικών συμβάσεων, έρμαια στις διαθέσεις του όποιου εργοδότη, καλούνται κυρίως να βελτιώσουν το… ήθος τους: «Θα χρειαστεί μάλιστα πολύ κουράγιο και συμφιλιωτική επιμονή απ’ όλες τις πλευρές» για να κλείσει το «τραύμα της εθνικής πόλωσης». Η κίνηση, πάντως, υπόσχεται να μεριμνήσει για τα δικαιώματα των παιδιών των σημερινών εργαζόμενων εάν αυτά «βιώσουν» νηφάλια «τις ωδίνες της ανασυγκρότησης».

Τα μεσαία στρώματα της κοινωνίας που το κείμενο λοιδορεί («η μεσαία τάξη που θα θελήσει να ανασυνταχθεί σεβόμενη τις υποχρεώσεις προς την κοινωνία, δηλαδή πληρώνοντας τους φόρους που της αναλογούν») συνθλίβονται, βλέπουν την περιουσία τους σε κατάσταση ομηρίας και κατάσχεσης μέσα από παράλογους ληστρικούς νόμους όπως τους υπαγόρευσαν οι μεγαλοκαπιταλιστικές ανάγκες της βίαιης συγκέντρωσης κεφαλαίου. Μα όχι, πρέπει να «συμφιλιωθούν» και αυτοί με το μεγάλο σχέδιο. Να τα δώσουν όλα, να παραδώσουν οι ίδιοι τα κλειδιά των σπιτιών τους στον όποιο έφορο ή την όποια «εισπρακτική» εταιρεία.

Λείπει κανείς από την ταξική σοσιαλδημοκρατική «νουθεσία»; Α, ναι, το μεγάλο κεφάλαιο! Αλλά γι’ αυτό γιατί να ενδιαφερθεί η σοσιαλδημοκρατία; Αυτή έρχεται για να πειθαρχήσει τους εργαζόμενους, τους φτωχούς, τους κατεστραμμένους πρώην νοικοκυραίους της μεσαίας τάξης. Τι μας ενδιαφέρει εάν πληρώνουν φόρο οι πλούσιοι; Με τις offshore θα ασχολείται η Μεγάλη των σοσιαλδημοκρατών Ιδέα;

Το μόνο βέβαιο είναι ότι το γενικό πλαίσιο δεν πρέπει να αλλάξει. Η Ευρωπαϊκή Ενωση σε περίοπτη και ιερή θέση δεν πρέπει να θιγεί, αφού επίκειται να… βελτιωθεί: «Για μια Ενωμένη Ευρώπη που δεν θα είναι, γιατί δεν μπορεί να είναι, πολιτικό σχέδιο των ελίτ, αφού η κρίση πολιτικοποίησε στο έπακρο τη διαδικασία ενοποίησης». Αρα; Και μπροστά στην απειλή εχθρικών ως προς την Ευρώπη εκδηλώσεων, ο «ευρωπαϊσμός» πρέπει να γίνει «προοδευτικός αλλά και λαϊκός», σε τρόπο ώστε να «περιορίσει και αργότερα να αντιστρέψει τον διαχεόμενο ευρωσκεπτικισμό». Εξωραϊσμός λέγεται, ίσως και ουτοπία (εάν τα πιστεύουν αυτά που λένε), το πιθανότερο όμως είναι να πρόκειται απλά για επίκτητο ραγιαδισμό.

Τελικά, ποιο είναι το «σχέδιο»; «Η ισχυροποίηση της ευρύτερης κεντροαριστερής παράταξης θα αποσυμπιέσει τη σημερινή αίσθηση της εμφύλιας αντιπαράθεσης. Θα συμβάλει στην αποκατάσταση μιας ελάχιστης εθνικής συναίνεσης, ώστε ο πολιτικός αντίπαλος να μη γίνει πάλι εσωτερικός εχθρός». Με λίγα και απλά λόγια, η κίνηση προτείνει να αναλάβει την εμπέδωση της νέας τάξης πραγμάτων, διατηρώντας μεν τις κοινωνικές ισορροπίες ως έχουν, παραμυθιάζοντας δε τον κόσμο με «δημοκρατίες και πλουραλισμούς», έτσι ώστε ο φτωχός μεν να αποδεχθεί τη μοίρα του, ο πλούσιος δε να απολαύσει γαλήνια τα αγαθά που η κρίση των άλλων τού εξασφάλισε.

Για τον «νεοκομμουνισμό» που το κείμενο καταγγέλλει δεν ξέρω τίποτα. Μπροστά όμως στην ταξική κουτοπονηριά τού (μεγαλο)αστικού –εντάξει, «σοσιαλδημοκρατικού»– κειμένου, ο κομμουνισμός επιβεβαιώνεται ως η μόνη σωστή ιδέα για τους εργαζόμενους, τους λαούς και τους μη έχοντες.

* Καθηγητής Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας ΑΠΘ