Κατά 80 και πλέον δισεκατομμύρια ευρώ μικρότερο θα μπορούσε να είναι το
ελληνικό χρέος και ως εκ τούτου να είναι βιώσιμο ήδη από το 2012, αν η
επαναγορά ομολόγων που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 2012 γινόταν σε
προσυμφωνημένες τιμές κατόπιν διαπραγμάτευσης, σύμφωνα με δύο
οικονομικές και νομικές μελέτες, που φέρνει στο φως της δημοσιότητας το
περιοδικό «Επίκαιρα» και αναλύει ο Πάνος Παναγιώτου*.
Πρόκειται για την μελέτη των Jeromin Zettelmeyer, Christoph Trebesch και
Mitu Gulati υπό την αιγίδα του Peterson Institute for International
Economics, με τίτλο «Αναδιάρθρωση του Ελληνικού Χρέους: Μία Αυτοψία» και
αυτή των Lee C. Buchheit και Mitu Gulati με τίτλο «Η Ενισχυόμενη Θύελλα των Εξαρτημένων Υποχρεώσεων σε μία Αναδιάρθρωση Κρατικού Χρέους».
Οι μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι έγιναν αδικαιολόγητα λάθη τα οποία κόστισαν στην Ελλάδα περισσότερο από 80 δισ ευρώ σε χρέος που δεν κουρεύτηκε ή δεν επαναγοράστηκε. Σε αυτά δεν συνυπολογίζονται οι απώλειες από την πληρωμή τόκων και από την ύφεση και τα ομόλογα με κρατική εγγύηση τα οποία παρέμειναν εκτός αναδιάρθρωσης ενώ θα μπορούσε να είχε γίνει το αντίθετο.
Οι μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι έγιναν αδικαιολόγητα λάθη τα οποία κόστισαν στην Ελλάδα περισσότερο από 80 δισ ευρώ σε χρέος που δεν κουρεύτηκε ή δεν επαναγοράστηκε. Σε αυτά δεν συνυπολογίζονται οι απώλειες από την πληρωμή τόκων και από την ύφεση και τα ομόλογα με κρατική εγγύηση τα οποία παρέμειναν εκτός αναδιάρθρωσης ενώ θα μπορούσε να είχε γίνει το αντίθετο.
Με βάση τα στοιχεία των συγκεκριμένων μελετών, το ελληνικό χρέος μπορούσε να βρίσκεται το 2014 κοντά ή και κάτω από το 120% του ΑΕΠ,
να αξιολογείται, ήδη, από το 2012 ως βιώσιμο και να έχει πιστοποιήσει,
από την ίδια αυτή χρονιά, το επίσημο τέλος της ελληνικής κρίσης,
αναφέρεται στο δημοσίευμα.
Ειδικότερα, από τις εν λόγω μελέτες προκύπτει ότι το χρέος θα μπορούσε να είναι μικρότερα εάν η επαναγορά των ομολόγων δεν είχε πραγματοποιηθεί στις τρέχουσες, τότε, τιμές της αγοράς οι οποίες ήταν υπερδιπλάσιες αυτών του PSI που είχε προηγηθεί.
Επίσης, αν το PSI είχε σχεδιαστεί διαφορετικά και πραγματοποιούταν όταν είχε αρχικά αποφασιστεί, τον Ιούνιο του 2011, αντί για μερικούς μήνες αργότερα, το Μάρτιο/Απρίλιο του 2012, το μέγεθος του ελληνικού χρέους θα ήταν σημαντικά μειωμένο, σύμφωνα με το δημοσίευμα των «Επίκαιρων». Συν τοις άλλοις, και τα δάνεια που συνόδευσαν το PSI μπορούσαν να είναι μικρότερα, αν ο σχεδιασμός του γινόταν διαφορετικά.
Το ελληνικό κράτος έχασε επιπλέον την ευκαιρία να αναδιαρθρώσει εκατοντάδες ομόλογα με εγγύηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, επιλέγοντας να συμπεριλάβει στο PSI μόνο 36 σειρές ομολόγων με κρατική εγγύηση, αυτές δηλαδή που με βάση τους κανόνες της Eurostat προσμετρήθηκαν υποχρεωτικά στο δημόσιο χρέος.
Τα σημαντικότερα λάθη
Σύμφωνα με τη μελέτη του Peterson Institute for International Economics, στο PSI και στην Επαναγορά Ομολόγων του Δεκεμβρίου 2012 οι αρχές παρέκκλιναν από την πορεία τους:
• «Προσφέροντας εξαιρετικά μεγάλα ποσά ως δέλεαρ για τους πιστωτές, ύψους αντίστοιχου του 15% του παλιού χρέους, το υψηλότερο αντίστοιχο δέλεαρ που έχει ποτέ καταγραφεί»
• «Προσφέροντας στους περισσότερους πιστωτές μία αναβάθμιση του δικαίου που ρυθμίζει τα νέα ομόλογα από το Ελληνικό στο Αγγλικό και επιπλέον προσφέροντας τη 'συμφωνία συγχρηματοδότησης του EFSF' που προσπάθησε να ευθυγραμμίσει την προτεραιότητα των ομολογιούχων με εκείνη ορισμένων επίσημων δανείων»
• «Αφήνοντας ομόλογα εγγυημένα από το ελληνικό κράτος ανέγγιχτα και εκτός του πλαισίου της νομοθεσίας της 23ης Φεβρουαρίου για τους κατόχους ομολόγων»
• «Χρησιμοποιώντας το εσωτερικό δίκαιο απλώς για να εισαγάγουν μια διάταξη συλλογικής δράσης παρά για να αλλάξουν τους όρους πληρωμής (των ομολόγων)»
• «Αποφεύγοντας νομικές τεχνικές όπως οι συναινετικές διέξοδοι ώστε να αποθαρρυνθούν οι κάτοχοι των ομολόγων αγγλικού δικαίου από τα να απέχουν από την αναδιάρθρωση»
• «Παρέχοντας στους ομολογιούχους που προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αποφύγουν τη συμμετοχή τους στην αναδιάρθρωση ακριβώς το ίδιο πακέτο με τους πιστωτές που συμμετείχαν σε αυτήν, αντί, για παράδειγμα, να κρατηθούν τα δικά τους παλιά ομόλογα με τροποποιημένους όρους πληρωμής, κάτι που θα τους τοποθετούσε σε μειονεκτική θέση»
• «Πραγματοποιώντας την επαναγορά ομολόγων του Δεκεμβρίου 2012 σε τιμές αγοράς, αντί να χρησιμοποιήσουν μία σταθερή τιμή που θα προέκυπτε από διαπραγμάτευση».
Επίσης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που παρατίθενται στη σχετική μελέτη η Ελλάδα μπορούσε, αποφεύγοντας τα πιο δαπανηρά λάθη του PSI, να πετύχαινε άμεση ονομαστική μείωση του χρέους της τάξης των 64.9 δισ ευρώ: «Η διαχείριση της αναδιάρθρωσης χρέους μπορούσε να γίνει καλύτερα, ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή χωρίς τη διάσωση εκ των έσω των τραπεζών που κατείχαν ομόλογα […] Αν για παράδειγμα πραγματοποιούταν τον Ιούνιο του 2011 αντί για το Μάρτιο / Απρίλιο του 2012 (δηλαδή μόλις 9/10 μήνες νωρίτερα) και με διαφορετικό σχεδιασμό θα πετύχαινε επιπλέον μείωση του χρέους πιθανόν της τάξης των 60 δισ ευρώ σε ονομαστική αξία […] Αυτό θα ήταν σχεδόν βέβαια αρκετό για να κάνει το υπόλοιπο Ελληνικό χρέος βιώσιμο»
Σε ό,τι αφορά την Επαναγορά Ομολόγων στην τιμή της αγοράς και όχι σε προσυμφωνημένη τιμή κατόπιν διαπραγμάτευση, αυτή κόστισε στην Ελλάδα μεταξύ 7-17,4 δις. ευρώ σύμφωνα με τη μελέτη.
82,3 δις ευρώ το άμεσο κόστος
Με βάση τους υπολογισμούς των συντακτών της μελέτης του Peterson Institute for International Economics, το κόστος για την Ελλάδα σε άμεση ονομαστική μείωση χρέους ανέρχεται έως τα 82,3 δις ευρώ (έως 64,9 δις ευρώ από το PSI και έως 17,4 δις ευρώ από την επαναγορά ομολόγων).
Το κόστος αυτών των λαθών εμπόδισε το ελληνικό χρέος να γίνει βιώσιμο ήδη από το 2012 και επιμήκυνε τουλάχιστον κατά δύο χρόνια την κρίση, προκαλώντας περαιτέρω κόστος, μεταξύ άλλων, τόσο από τη συρρίκνωση του ΑΕΠ όσο και από την αποπληρωμή τόκων για την εξυπηρέτηση του ενώ προκάλεσε την ανάγκη λήψης μεγαλύτερων δανείων για την ολοκλήρωση του PSI και πιθανώς νέων δανείων εντός της διετίας 2014 - 2015.
Ειδικότερα, από τις εν λόγω μελέτες προκύπτει ότι το χρέος θα μπορούσε να είναι μικρότερα εάν η επαναγορά των ομολόγων δεν είχε πραγματοποιηθεί στις τρέχουσες, τότε, τιμές της αγοράς οι οποίες ήταν υπερδιπλάσιες αυτών του PSI που είχε προηγηθεί.
Επίσης, αν το PSI είχε σχεδιαστεί διαφορετικά και πραγματοποιούταν όταν είχε αρχικά αποφασιστεί, τον Ιούνιο του 2011, αντί για μερικούς μήνες αργότερα, το Μάρτιο/Απρίλιο του 2012, το μέγεθος του ελληνικού χρέους θα ήταν σημαντικά μειωμένο, σύμφωνα με το δημοσίευμα των «Επίκαιρων». Συν τοις άλλοις, και τα δάνεια που συνόδευσαν το PSI μπορούσαν να είναι μικρότερα, αν ο σχεδιασμός του γινόταν διαφορετικά.
Το ελληνικό κράτος έχασε επιπλέον την ευκαιρία να αναδιαρθρώσει εκατοντάδες ομόλογα με εγγύηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, επιλέγοντας να συμπεριλάβει στο PSI μόνο 36 σειρές ομολόγων με κρατική εγγύηση, αυτές δηλαδή που με βάση τους κανόνες της Eurostat προσμετρήθηκαν υποχρεωτικά στο δημόσιο χρέος.
Τα σημαντικότερα λάθη
Σύμφωνα με τη μελέτη του Peterson Institute for International Economics, στο PSI και στην Επαναγορά Ομολόγων του Δεκεμβρίου 2012 οι αρχές παρέκκλιναν από την πορεία τους:
• «Προσφέροντας εξαιρετικά μεγάλα ποσά ως δέλεαρ για τους πιστωτές, ύψους αντίστοιχου του 15% του παλιού χρέους, το υψηλότερο αντίστοιχο δέλεαρ που έχει ποτέ καταγραφεί»
• «Προσφέροντας στους περισσότερους πιστωτές μία αναβάθμιση του δικαίου που ρυθμίζει τα νέα ομόλογα από το Ελληνικό στο Αγγλικό και επιπλέον προσφέροντας τη 'συμφωνία συγχρηματοδότησης του EFSF' που προσπάθησε να ευθυγραμμίσει την προτεραιότητα των ομολογιούχων με εκείνη ορισμένων επίσημων δανείων»
• «Αφήνοντας ομόλογα εγγυημένα από το ελληνικό κράτος ανέγγιχτα και εκτός του πλαισίου της νομοθεσίας της 23ης Φεβρουαρίου για τους κατόχους ομολόγων»
• «Χρησιμοποιώντας το εσωτερικό δίκαιο απλώς για να εισαγάγουν μια διάταξη συλλογικής δράσης παρά για να αλλάξουν τους όρους πληρωμής (των ομολόγων)»
• «Αποφεύγοντας νομικές τεχνικές όπως οι συναινετικές διέξοδοι ώστε να αποθαρρυνθούν οι κάτοχοι των ομολόγων αγγλικού δικαίου από τα να απέχουν από την αναδιάρθρωση»
• «Παρέχοντας στους ομολογιούχους που προσπάθησαν ανεπιτυχώς να αποφύγουν τη συμμετοχή τους στην αναδιάρθρωση ακριβώς το ίδιο πακέτο με τους πιστωτές που συμμετείχαν σε αυτήν, αντί, για παράδειγμα, να κρατηθούν τα δικά τους παλιά ομόλογα με τροποποιημένους όρους πληρωμής, κάτι που θα τους τοποθετούσε σε μειονεκτική θέση»
• «Πραγματοποιώντας την επαναγορά ομολόγων του Δεκεμβρίου 2012 σε τιμές αγοράς, αντί να χρησιμοποιήσουν μία σταθερή τιμή που θα προέκυπτε από διαπραγμάτευση».
Επίσης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που παρατίθενται στη σχετική μελέτη η Ελλάδα μπορούσε, αποφεύγοντας τα πιο δαπανηρά λάθη του PSI, να πετύχαινε άμεση ονομαστική μείωση του χρέους της τάξης των 64.9 δισ ευρώ: «Η διαχείριση της αναδιάρθρωσης χρέους μπορούσε να γίνει καλύτερα, ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή χωρίς τη διάσωση εκ των έσω των τραπεζών που κατείχαν ομόλογα […] Αν για παράδειγμα πραγματοποιούταν τον Ιούνιο του 2011 αντί για το Μάρτιο / Απρίλιο του 2012 (δηλαδή μόλις 9/10 μήνες νωρίτερα) και με διαφορετικό σχεδιασμό θα πετύχαινε επιπλέον μείωση του χρέους πιθανόν της τάξης των 60 δισ ευρώ σε ονομαστική αξία […] Αυτό θα ήταν σχεδόν βέβαια αρκετό για να κάνει το υπόλοιπο Ελληνικό χρέος βιώσιμο»
Σε ό,τι αφορά την Επαναγορά Ομολόγων στην τιμή της αγοράς και όχι σε προσυμφωνημένη τιμή κατόπιν διαπραγμάτευση, αυτή κόστισε στην Ελλάδα μεταξύ 7-17,4 δις. ευρώ σύμφωνα με τη μελέτη.
82,3 δις ευρώ το άμεσο κόστος
Με βάση τους υπολογισμούς των συντακτών της μελέτης του Peterson Institute for International Economics, το κόστος για την Ελλάδα σε άμεση ονομαστική μείωση χρέους ανέρχεται έως τα 82,3 δις ευρώ (έως 64,9 δις ευρώ από το PSI και έως 17,4 δις ευρώ από την επαναγορά ομολόγων).
Το κόστος αυτών των λαθών εμπόδισε το ελληνικό χρέος να γίνει βιώσιμο ήδη από το 2012 και επιμήκυνε τουλάχιστον κατά δύο χρόνια την κρίση, προκαλώντας περαιτέρω κόστος, μεταξύ άλλων, τόσο από τη συρρίκνωση του ΑΕΠ όσο και από την αποπληρωμή τόκων για την εξυπηρέτηση του ενώ προκάλεσε την ανάγκη λήψης μεγαλύτερων δανείων για την ολοκλήρωση του PSI και πιθανώς νέων δανείων εντός της διετίας 2014 - 2015.
* Ο Πάνος Παναγιώτου, Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου