Η κοσμική Τουρκία, που αισθάνεται να απειλείται η ίδια της η ύπαρξη από
τον ισλαμικό συντηρητισμό και τον αυταρχισμό του Ερντογάν, αναζητεί
εναγωνίως εναλλακτική λύση. Τρέμει στο ενδεχόμενο της ισλαμοποίησης του
υπερήφανου κοσμικού κράτους που ίδρυσε ο Ατατούρκ... Ομως, οι εποχές των
στρατιωτικών πραξικοπημάτων δείχνουν να αποτελούν παρελθόν. Για την
απουσία βιώσιμης δημοκρατικής εναλλακτικής λύσης, δεν είναι ασφαλώς
υπεύθυνος ο Ταγίπ Ερντογάν. Αντίθετα, έχει δημιουργήσει όλες τις
προϋποθέσεις, αλλά οι πολιτικοί του αντίπαλοι είναι γαντζωμένοι στην
κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο με τεράστιο ενδιαφέρον φθάσαμε με τη
Μαρίτα στο σπίτι της μάνας μας στην Πόλη, για να συμμετάσχουμε στην
ιστορική εξέγερση των νέων στην πλατεία Ταξίμ. Εχουμε συμμετάσχει σε
αμέτρητες διαδηλώσεις στην Πόλη, όπου μεγαλώσαμε, τις οποίες όμως στο
τέλος της ημέρας η αστυνομία πάντα διέλυε με απίστευτης σκληρότητας βία.
Εκεί δέρνουν βάναυσα, ενώ εδώ χαϊδεύουν οι αστυνομικοί, αλλά εγώ
παριστάνοντας τη Γερμανίδα δημοσιογράφο τη γλίτωνα με λίγο ξύλο, εκτός
από μια φορά όταν μου άνοιξαν το κεφάλι οι «Γκρίζοι Λύκοι» του κόμματος
Εθνικιστικής Δράσης, επειδή ήμουν με τις Κούρδισσες φίλες μου.
Αυτή τη φορά ήταν όλα τόσο διαφορετικά. Οι Κούρδοι δεν συμμετείχαν!
Πάντως, όπως και να τελειώσει αυτή η εξέγερση -ενδεχομένως με τραγωδία
και αιματοχυσία- θα γράψει ιστορία, διαμορφώνοντας καθοριστικά και
αμετάκλητα το μέλλον της νέας Τουρκίας.
Κυρίως, η μεγάλη αγωνία επικεντρώνεται στους υπαρκτούς φόβους ότι τους
διαδηλωτές θα τους χειραγωγήσουν οι «Γκρίζοι Λύκοι», επιδιώκοντας την
αιματοχυσία ώστε να προκληθεί χάος και να σπάσει η συμφωνία του Ερντογάν
με τους Κούρδους (ο μισητός εχθρός Κεμαλιστών και «Γκρίζων Λύκων»). Σε
άλλες εποχές, τη λύση θα έδιναν οι ένοπλες δυνάμεις, των οποίων όμως την
ηγεσία φρόντισε στο μεταξύ ο Ερντογάν να «ευνουχίσει». Οι μισοί
στρατηγοί έχουν αποστρατευτεί και οι άλλοι μισοί βρίσκονται στη φυλακή
κατηγορούμενοι για απόπειρα πραξικοπήματος.
Ο Ερντογάν έχει ξεκινήσει μια διαδικασία ειρήνευσης και συμφιλίωσης με
τους Κούρδους πολιτικούς και μαχητές χωρίς να έχει εξασφαλίσει την
υποστήριξη ή, έστω, τη συναίνεση της αξιωματικής αντιπολίτευσης του
Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Ταυτόχρονα, προώθησε μια
συνταγματική αλλαγή (που μάλλον θα υποστηριχθεί μόνο από τους Κούρδους
πολιτικούς μέσα στο Κοινοβούλιο) που ανοίγει τον δρόμο στην καθιέρωση
της προεδρικής δημοκρατίας που θα μετατρέψει τον ίδιο σε απόλυτο
κυρίαρχο της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας. Οι
Κεμαλικοί πιστεύουν ότι έχει ήδη συντελεστεί αθόρυβα μια συμφωνία
Ερντογάν με τον Οτσαλάν και το ΡΚΚ.
Οι διαδηλωτές φοβούνται, πλέον, ότι χωρίς ικανή πολιτική εκπροσώπηση,
καταρρέει η θέση τους στην κοινωνία και ο τρόπος της ζωής τους. Στο
Ταξίμ διαμαρτύρονταν οι αντίπαλοι της κυβέρνησης Ερντογάν, το ακροατήριο
του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), που θεωρεί ότι η
«αλαζονεία» της κυβέρνησης έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Αλλά οι
δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η δημοτικότητα της κυβέρνησης είναι υψηλότερη
παρά ποτέ, πάνω από 50%, παρά τα 12 χρόνια εξουσίας (!) και η
δημοτικότητα του CHP σταθερά πολύ κάτω από το 20%.
Το κύμα διαμαρτυρίας των τελευταίων ημερών αυτούς ακριβώς ξεπερνά και
τους σπρώχνει στο περιθώριο. Αυτούς, μαζί με έναν άλλο από τους θεσμούς
που υποτίθεται ότι εξέφραζαν και ηγούντο της λαϊκής κοσμικής Τουρκίας! Ο
στόχος του Ερντογάν είναι -πολλά χρόνια τώρα- η συμφωνία σε ένα νέο
Σύνταγμα, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να κατοχυρωθεί η εντυπωσιακή αλλαγή
που έχει σημειωθεί, ούτε η συμφωνία με τους Κούρδους για ατομικές
ελευθερίες και σύγχρονα δικαιώματα, έτσι ώστε να μην απειλείται κανενός η
ταυτότητα μέσα στη νέα τουρκική πολιτεία.
Ιδιαίτερα ανήσυχοι είναι και οι Αλεβίτες που αριθμούν περίπου 15
εκατομμύρια. Είναι το πιο φιλελεύθερο κομμάτι της κοινωνίας,
προερχόμενοι από τον ίδιο κλάδο με τους μισητούς σιίτες. Αυτοί ανησυχούν
περισσότερο για τη σκληρή ισλαμική ατζέντα του Ερντογάν, γιατί ιστορικά
έχουν υποστεί αλλεπάλληλες σφαγές και συνεχείς διώξεις σε όλα τα
επίπεδα.
Ολα αυτά, λοιπόν, λαμβάνουν εξαιρετική σημασία εν όψει των διπλών
εκλογών -δημοτικών και προεδρικών- του 2014. Η επόμενη ημέρα θα
εξαρτηθεί από την ικανότητα του Ερντογάν και του κόμματός του, του AKP,
να επιδείξουν ευελιξία κατά τον περιορισμό της κοινωνικής δυσαρέσκειας
και να κρατήσουν εντός τροχιάς τη συνταγματική μεταρρύθμιση και την
κουρδική ειρήνη. Ομως, στο εσωτερικό μέτωπο, η ραγδαία ισλαμοποίησή της
ανέδειξε τις δύο Τουρκίες με το απέραντο μίσος.
Τέλος, οφείλω να επισημάνω ότι δεν συμμερίζομαι την επικρατούσα άποψη
πως η Τουρκία όταν έχει εσωτερικά προβλήματα τα εξάγει και μπορεί να
αποπειραθεί τετελεσμένα σε βάρος μας. Η Ιστορία δεν το επιβεβαιώνει. Το
τουρκικό πογκρόμ τον Σεπτέμβριο του 1955 κατά του ελληνισμού της
Κωνσταντινούπολης, η απέλαση των Ελλήνων υπηκόων από την Πόλη το 1964, η
χυδαία ιστορικά εισβολή στην Κύπρο το 1974, η δημιουργία επί Σημίτη των
«γκρίζων ζωνών» το 1996, το γκανγκστερικό casus beli κ.λπ., έγιναν από
τους Τούρκους όταν η χώρα τους δεν είχε ιδιαίτερα εσωτερικά προβλήματα.
Αντίθετα, είχαμε εμείς! Αυτά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου