Γιατί τόσοι λίγοι τραπεζίτες πάνε στη φυλακή ;

http://eleutheriellada.wordpress.com

Πηγή : The economist

Μετάφραση : N.K.

Οι πραγματικοί εγκληματίες έχουν ελάχιστη ομοιότητα με αυτούς των κινηματογραφικών ταινιών. Στην οθόνη, οι κακοί εσβάλλουν αβίαστα από σήραγγες σε τράπεζες ή καζίνο, χακάρουν τα συστήματα ασφαλείας τους και για να ξεφύγουν χρησιμοποιούν περίτεχνα κόλπα που βασανίζουν την αστυνομία. Στην πραγματική ζωή οι εγκληματίες τείνουν να μην είναι τόσο καλά οργανωμένοι, βλέπωντας ας πούμε τον ληστή τραπεζών που είχε μεγάλη επιτυχία με ένα απλό απειλητικό σημείωμά για πυροδότηση μιας βόμβας απαιτώντας μετρητά. Στον κόσμο του σινεμά και της φαντασίας οι οικονομικοί κακοποιοί χειριζονται εύκολα τις αγορές και μετακινούν δισεκατομμύρια σε όλο τον κόσμο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Στην πραγματική ζωή, οι τραπεζίτες οι οποίοι προσπάθησαν να χειραγωγήσουν το LIBOR, ένα σημαντικό επιτόκιο, ήταν τέτοιοι σκερβελέδες που συζήτησαν τα σχέδια τους  σε ένα δημόσιο φόρουμ στο ιντερνετ, έως ότου ο διαχειριστής έστειλε ένα ιδιωτικό σημείωμα που έλεγε “ΜΑΓΚΕΣ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ”. Η απάντησή τους; “Συμφωνώ ότι δεν θα πρέπει να ιλάμε για τις θέσεις μας για το “κανόνισμα του επιτοκίου” σε μια δημόσια συζήτηση» [sic]. Γιατί, λοιπόν, θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί νόμιμα, είναι τόσο λίγοι τραπεζίτες στη φυλακή για το ρόλο τους στην οικονομική κρίση;

Είναι πλέον σχεδόν μια πενταετία που το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα είχε γονατίσει και έπρεπε να διασωθούν από τους φορολογούμενους με κόστος δισεκατομμυρίων. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους ή υπέφεραν από το χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο, λόγω της ύφεσης που προκαλείται από την οικονομική κατάρρευση. Ωστόσο, σχεδόν κανένας τραπεζίτης δεν έχει αντιμετωπίσει νομικές κυρώσεις από την πλευρά τους στην κατακρήμνιση της κρίσης. Στη Μ.Βρετανία, η οποία έπρεπε να διασώσει τρεις από τις μεγαλύτερες τράπεζες της, δεν  έχει πάει σε δίκη ούτε ένας ανώτερος τραπεζίτης για την αποτυχία κάποιας τράπεζας. Στην Αμερική έχουν υπάρξει μόνο μια χούφτα ποινικές διώξεις που ασκήθηκαν εναντίον ανώτερων στελεχών των τραπεζών, με ακόμα λιγότερες καταδίκες.

Αυτή είναι μια τεράστια διαφορά με το παρελθόν και τις εισαγγελικές ενέργειες σε προηγούμενες τραπεζικές κρίσεις, όπως η κατάρρευση των αποταμιεύσεων και δανείων ιδρύματων στην Αμερική στη δεκαετία του 1980. Σε αυτή την περίπτωση πάνω από 1.000 τραπεζίτες καταδικάστηκαν για τις πράξεις τους.Βεβαίως, οι τραπεζίτες έχουν προσαχθεί σε δίκη σε ορισμένες χώρες. Γερμανοί εισαγγελείς έχουν κατηγορήσει αρκετά τραπεζικά στελέχη των οποίων τράπεζες απέτυχαν, και στη Βραζιλία, οι διευθυντές τραπεζών μπορεί να θεωρηθούν προσωπικά υπεύθυνοι για τις ζημίες που προκύπτουν από τις τράπεζές τους. Αλλά οι αριθμοί είναι πολύ μικροί.

Ένας λόγος που τόσο λίγοι τραπεζίτες έχουν φυλακιστεί είναι ότι έχει αποδειχθεί δύσκολο για τους εισαγγελείς να συνδεσουν αδικoπραξίες χαμηλής παραβατικότητας σε μεγάλους οικονομικούς οργανισμούς ,  πχ. η υποβολή  ψευδών& εσφαλμένων εκτιμήσεων για το  LIBOR, με ανώτερα τραπεζικά στελέχη. Παρά το γεγονός ότι τα αφεντικά μπορούν να δημιουργήσουν ή να διαιωνίζουν μια κουλτούρα στην οποία εκείνοι που βρίσκονται στις χαμηλές βαθμίδες αισθάνονται να έχουν το δικαίωμα ή αναμένεται να εγκαταλείψουν την ηθική, σπάνια υπάρχει μια αλυσίδα e-mails ή άλλες άμεσες οδηγίες που να υποστηρίζουν πραγματικά την αδικοπραξία. Ένας δεύτερος λόγος για τη σπανιότητα των διώξεων είναι ότι στις καπιταλιστικές κοινωνίες, όπου η ανάληψη κινδύνων θεωρείται ως ένα απαραίτητο μέρος της επιχείρησης, δεν είναι στην πραγματικότητα παράνομο για μια τράπεζα, ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, να οδηγηθεί στην πτώση.

Είναι όμως η δημόσια κατακραυγή για ορισμένες χώρες το κίνητρο ώστε να σκέφτονται και πάλι την επιβολή αυστηρότερων κανόνων που θα μπορούσαν να καταστήσουν “ευκολότερη” την φυλάκιση τραπεζιτών.Η Μ.Βρετανία εξετάζει την επιβολή ποινικών κυρώσεων για την απερίσκεπτη διαχείριση, καθώς και έναν κανόνα που θα εμπόδιζε τους διαχειριστές των χρεοκοπημένων τραπεζών από το να αναλαμβάνουν  άλλες εταιρείες, εκτός αν μπορούσαν να αποδείξουν ότι δεν είχαν υπαιτιότητα.Ωστόσο, οι αυστηρότερες ευθύνες έχουν τα μειονεκτήματά τους. Χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που τιμωρούν την πτώχευση και απειλούν τους οφειλέτες με φυλακή δεν είναι γνωστές για την έντονη εκκίνηση και ενεργοποίηση των πολιτισμών τους.Η αποθάρρυνση της ανάληψης κινδύνων συνολικά, εν ολίγοις, μπορεί να είναι αντιπαραγωγική. Αντί να ξοδεύουν το χρόνο τους ψάχνουν για νέους τρόπους για να τιμωρήσουν τους τραπεζίτες, θα ήταν προτιμότερο για αυτούς που χαράσσουν πολιτικές να βρουν τρόπους για να αποφευχθεί η διάσωση των τραπεζών για αρχή.