Θύελλα στην Ευρώπη

 

http://www.enet.gr

 

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Εντυπωσιάζει η εικόνα της Ευρώπης μετά τον εκλογικό «θρίαμβο» της Μέρκελ και την εξουδετέρωση του πολιτικού «καρκινώματος» στην Αθήνα. Ο διεθνής Τύπος προαναγγέλλει: «Πολιτική θύελλα στον ευρωπαϊκό Νότο απειλεί εκ νέου τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, με κίνδυνο να καταστρέψει την ανάκαμψη που μόλις αρχίζει». 

Το «μερκελικό» κεντροδεξιό κυβερνητικό κόμμα της Πορτογαλίας, αμείλικτος προαγωγός της λιτότητος, υπέστη πανωλεθρία στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, με ποσοστό μόλις 16%. Υπουργοί έχουν ήδη υποβάλει παραιτήσεις, το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας ακυρώνει πολλά μέτρα τής εκεί τρόικας ως αντισυνταγματικά. Οι Πορτογάλοι κατέστησαν σαφή την αντίθεσή τους με τα ευρωπαϊκά προγράμματα λιτότητος, διαπιστώνει η γαλλική «Μοντ». «Εάν δεν είναι τόσο θορυβώδεις όσο οι Ελληνες, ούτε τόσο τόσο αγανακτισμένοι όσο οι Ισπανοί, οι Πορτογάλοι είναι εξ ίσου εξαγριωμένοι με την κυβέρνησή τους και τις Βρυξέλλες». 

Στην Ιταλία, οι ομαδικές παραιτήσεις υπουργών του Μπερλουσκόνι πυροδοτούν κυβερνητική και πολιτική κρίση. Τα επιτόκια δανεισμού στο 4,73%, υπό συνθήκες μηδενικού πληθωρισμού και μάλιστα αποπληθωρισμού, ακυρώνουν κάθε οικονομική δραστηριότητα. Στην Ελλάδα, διαπιστώνει ο διεθνής Τύπος, με την εξουδετέρωση της ακροδεξιάς απειλής δεν κατισχύει η σταθερότητα, αλλά επανέρχεται η χρόνια πολιτική αστάθεια. «Οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου βυθίζονται και πάλι στο χάος», εκτιμά η εφημερίδα. «Η αντιπαράθεση ανάμεσα στο Βορρά και στο Νότο της Ευρωζώνης οξύνεται, με συνέπεια το φάντασμα της κρίσης να απειλεί σήμερα εκ νέου το ευρώ». 

Στην ουσία, ο κίνδυνος για το ευρώ αποδίδεται στην αδυναμία των χωρών του Νότου να αναμορφωθούν σύμφωνα με τα γερμανικά πρότυπα. Ωστόσο, ο κίνδυνος αναδύεται όχι μόνον από το Νότο, αλλά και από τις χώρες του ευρωπαϊκού κεντρικού πυρήνα. Στη Γερμανία οι αντι-ευρωπαϊκές ψήφοι, παρ' όλο που έμειναν εκτός Κοινοβουλίου, αυξήθηκαν, όπως επίσης στην Ολλανδία και την Αυστρία. Σε κάθε περίπτωση, για το ευρώ τίθεται το δίλημμα είτε να διαρραγεί είτε να αποδεχθεί τις αποκλίνουσες πραγματικότητες μεταξύ των χωρών-μελών του. Εν τούτοις, εάν το κοινό νόμισμα αποτύχει, η ευθύνη αποδίδεται εκ προοιμίου στις «απείθαρχες» χώρες, παρά στις εξωπραγματικές αξιώσεις του Βορρά. 

Θα ήλπιζε κάποιος ότι με την παραπομπή στη Δικαιοσύνη του «καρκινώματος» που δηλητηρίαζε την ελληνική πολιτική ζωή, η τελευταία θα εξομαλυνόταν, ώστε ο δημοκρατικός διάλογος να επικεντρωθεί στα βασικά ζητήματα και όχι στα παρεπόμενα. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν διόλου εξασφαλισμένο. Υπό μία έννοια, το απερίγραπτο και απαράδεκτο μόρφωμα δεν ήταν η νόσος της ελληνικής κοινωνίας, αλλά το θλιβερό και ανατριχιαστικό σύμπτωμα της νόσου που είναι όχι μόνον η γενικευμένη κρίση και κατάρρευση, αλλά εξ ίσου η αναξιόπιστη διαχείρισή της, όπως επίσης και όχι λιγότερο το έλλειμμα επαρκούς κοινωνικής αξιοπιστίας των προτεινόμενων εναλλακτικών πολιτικών.

Είτε το «καρκίνωμα» εξαρθρώνεται είτε όχι, η εφιαλτική κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας θα παραμένει. Φρικτός κίνδυνος ο ναζισμός, όμως ακόμη πιο φρικτός η εξολόθρευση της κοινωνίας με τις άνωθεν επιβαλλόμενες συνταγές, που εκτρέφουν γόνιμο έδαφος για τα σημερινά άνθη του κακού. Ασφαλώς ήταν επείγον να ληφθούν άμεσα μέτρα προστασίας της κοινωνίας και της δημοκρατίας από εγκληματικές συμπεριφορές. Ωστόσο παραμένει ακόμη πιο επείγον να εξέλθει η ελληνική κοινωνία από την «κόλαση» στην οποια έχει καθηλωθεί από τους δανειστές και εταίρους της. 

Με την εξουδετέρωση του «καρκινώματος» η κοινωνία ανακουφίζεται, ωστόσο το πολιτικό σκηνικό δεν αποκαθίσταται, ως ώφειλε, αλλά εμφανίζει συμπτώματα αποσυμπίεσης, δυσφορίας και αμηχανίας. Δεν αφομοιώνει την αναπάντεχη έκλειψη του νοσηρού συμπτώματος, αφού στην ύπαρξη και συντήρησή του επένδυαν μέχρι χθες όλες οι πλευρές του. Η κυβέρνηση το διακινούσε ως φόβητρο, προκειμένου η ίδια να εμφανίζεται ως η «αναγκαία και λιγότερο κακή» επιλογή, ενώ η αντιπολίτευση το διακινούσε επίσης όχι λιγότερο εμμονικά ως φόβητρο, προκειμένου να εκθέτει το δικομματικό κυβερνητικό σχήμα. 

Η κοινή γνώμη, ενώ σκανδαλίζεται με την εμφάνιση του «καρκινώματος», δεν δείχνει ακόμη παρόμοια αποφασιστικότητα όσον αφορά τις αιτίες που το έχουν τροφοδοτήσει. Το πρόβλημα κοινωνικής αξιοπιστίας της πολιτικής, είτε στη διαχείριση της κρίσης είτε στη διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων, είχε περιέλθει εκ των πραγμάτων σε δεύτερη μοίρα. Εξ ου και η μακροχρόνια δημοσκοπική ακινησία του πολιτικού αστερισμού. Σήμερα, με την έκλειψη του μορφώματος, το πολιτικό σκηνικό, αντί να σταθεροποιείται και να ενισχύεται, παραμένει σε συνθήκες ρευστότητος, με έλλειμμα κοινωνικής αξιοπιστίας. 

Ο ευρωπαϊκός Τύπος επισημαίνει σήμερα πολιτικό κίνδυνο μεγαλύτερο από τον οικονομικό: την αδυναμία των κυβερνήσεων του Νότου να πείσουν τους πολίτες για τα μέτρα λιτότητος και «μεταρρυθμίσεων», που μονόπλευρα εφαρμόζουν. Η ελληνική κυβέρνηση εγκαλείται έμμεσα ως υπόλογος έναντι της Ευρώπης, τόσο επειδή χρησιμοποιούσε την άνοδο του ναζιστικού μορφώματος, προκειμένου να δικαιολογεί τις αποτυχίες της σε σχέση με τους «στόχους», όσο και επειδή, με τη σημερινή πτώση του, αποκαλύπτεται καίριο έλλειμμα κοινωνικής αξιοπιστίας της για την επιτυχία των μέτρων που της έχουν ανατεθεί. Σε συνθήκες ομαλότητος και δημοκρατικής νομιμότητος η αποπροσανατολιστική στρατηγική τής έντασης εκπίπτει και το έλλειμμα κοινωνικής συναίνεσης συγκαλύπτεται δυσκολότερα.