Ήρθε η ώρα της δραχμής; Ένα αφιέρωμα

  UNFOLLOW

Το πρώτο UNFOLLOW του 2014 -με πλουσιότερη ύλη από ποτέ και 144 σελίδες- κυκλοφορεί με δύο εξώφυλλα: μπορείτε να το ξεφυλλίσετε ξεκινώντας είτε κανονικά είτε από το οπισθόφυλλο και το αφιέρωμα 48 σελίδων «Ευρώ ή δραχμή;»

 

Στο UNFOLLOW Ιανουαρίου ανοίγουμε μια συζήτηση που πρέπει να γίνει: 

Με όση προσχηματική αυτοπεποίθηση κι αν διατρανώσει η κυβέρνησή μας τη σημασία της ελληνικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το βέβαιο είναι πως η συμμετοχή της χώρας μας στην ευρωζώνη δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ευαγγέλιο. Στο τεύχος 25, αφιερώνουμε 48 σελίδες σε ένα εκτενές αφιέρωμα σε αυτό το δίλημμα που επιτέλους πρέπει να τεθεί με θάρρος και δίχως ιδεοληψίες: Ευρώ ή δραχμή;

Η διαμάχη ανάμεσα σε όσους πιστεύουν ότι η παραμονή της Ελλάδας στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να τεθεί υπό αμφισβήτηση και σε όσους θεωρούν ότι μόνο μια επιστροφή σε εθνικό νόμισμα μπορεί να σημάνει βελτίωση των συνθηκών ζωής για τους έλληνες πολίτες μαίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης. Μαίνεται ωστόσο με όρους που για οποιονδήποτε δεν έχει ήδη διαμορφωμένη άποψη είναι απαράδεκτοι: η σχεδόν καθολική παράδοση των καθεστωτικών ΜΜΕ στην «ορθόδοξη» βεβαιότητα ότι οι πολιτικές της ΕΕ, της τρόικας και των ελληνικών κυβερνήσεων ήταν και εξακολουθούν να είναι μονόδρομος, έχει οδηγήσει στο φαινόμενο να κυριαρχείται ο δημόσιος λόγος από ένα ντουέτο στερεότυπων και γκροτέσκων ρόλων, σε έναν από τους οποίους υποχρεώνεται να μπει καθένας που μιλάει δημόσια για το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή»: Είτε το ρόλο του «ευρωλάγνου», που μοναδικό του επιχείρημα είναι πως οτιδήποτε θέτει σε κίνδυνο την παραμονή στο ευρώ οδηγεί σε κάτι ασυζητητί χειρότερο από αυτό που βιώνουμε τώρα, τόσο χειρότερο μάλιστα που ούτε η ίδια η κόλαση δεν αποτελεί ικανή παρομοίωση. Είτε το ρόλο του «δραχμολάγνου», ο οποίος θέλει να βάλει τη χώρα σε «περιπέτειες» επειδή είναι ασόβαρος και παλαβοαριστερός ή ακόμη και ύποπτος εξυπηρέτησης σκοτεινών, μη κατονομαζόμενων συμφερόντων.

Εμείς, πάλι, πιστεύουμε ότι αυτή η συζήτηση πρέπει να γίνει. Κι ότι έχει αργήσει πολύ. Ζητήσαμε λοιπόν από ορισμένους συντάκτες του περιοδικού, καθώς και από προσκεκλημένους αρθρογράφους, να ξετυλίξουν κατά το δυνατόν το κουβάρι: Πώς μπήκαμε στο ευρώ, ποιοι ήταν οι όροι και οι εξαγγελίες, ποια ήταν η αρχιτεκτονική; Υπάρχουν άλλα ενιαία νομίσματα και πώς λειτουργούν; Η συνειδητοποίηση ότι οι μνημονιακές πολιτικές αποτυγχάνουν συνεπάγεται και την αμφισβήτηση του ευρώ ή είναι δύο ξεχωριστά θέματα και η παραμονή στο ευρώ πρέπει να διαφυλαχθεί; Ποιοι πίεσαν για τη δημιουργία του ευρώ; Τι είδους αντιδράσεις κατά της ευρωζώνης παρατηρούνται σε άλλες χώρες; Πώς θα έμοιαζε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας με παραμονή στο ευρώ και τι αιτήματα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα περιλάμβανε; Αν επιλέγαμε την έξοδο από το ευρώ, ποιες θα ήταν οι συνοδές κινήσεις, η πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθηθεί και τι θα έπρεπε να γίνει ώστε η έξοδος να αποβεί προς όφελος των πολιτών;

Αυτά τα ερωτήματα κι άλλα ακόμη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι αρθρογράφοι στο εκτενές αφιέρωμα του UNFOLLOW Ιανουαρίου. Διαβάζοντάς το, ας έχει ο αναγνώστης υπόψη του ότι ο μόνος πραγματικά ολέθριος φόβος σε αυτήν τη συζήτηση είναι το να μη γίνεται.

Γράφουν:  Αλέκος Αλαβάνος, Νίκος Χριστοδουλάκης, Πέτρος Λινάρδος Ρυλμόν, Γιώργος 
Βασσάλος, Λεωνίδας Βατικιώτης, Άρης Χατζηστεφάνου, Διονύσης Ελευθεράτος, Αδάμ 
Γιαννίκος, Παναγιώτης Φραντζής και ο Νίκος Μπογιόπουλος

Τα θέματα του αφιερώματος, αναλυτικά:

«Από τη “σκληρή δραχμή” στο φόρο τιμής στο “λίκνο του πολιτισμού”», άρθρο του Αδάμ Γιαννίκου.  Το ισχυρό ευρώ πρόσφερε στην Ελλάδα ευνοϊκότερες προοπτικές ανάπτυξης με περιορισμό του συναλλαγματικού κινδύνου και χαμηλό κόστος χρηματοδότησης. Όπως, όμως, και με τη «σκληρή δραχμή», το νέο νόμισμα δεν αντιστοιχούσε στα θεμελιώδη μεγέθη της ελληνικής οικονομίας , η οποία επιπλέον δεν είχε τη δυνατότητα άσκησης νομισματικής πολιτικής. Μια αναδρομή στην ενταξιακή πορεία της Ελλάδας και τι συνέβη από τον «εκσυγχρονισμό» και μετά…

«Μέγα-νομίσματα:Οι αυτοκρατορίες αντεπιτίθενται», άρθρο του Άρη Χατζηστεφάνου. Από την Ελλάδα μέχρι την Αργεντινή και από το Μαυροβούνιο μέχρι τη Γουατεμάλα δεκάδες χώρες βρέθηκαν δεμένες χειροπόδαρα σε νομισματικές ενώσεις που κατέστρεψαν την εθνική τους οικονομία. Ίσως ο ευκολότερος τρόπος να καταλάβεις μια χώρα χωρίς να στείλεις ούτε μια κανονιοφόρο.

«Οι δυσκολίες με το ευρώ και οι πλάνες με τη δραχμή», άρθρο του Νίκου Χριστοδουλάκη. Η αποτυχία των μνημονίων είναι ριζικά διαφορετικό θέμα από την υιοθέτηση του ευρώ. Το ευρώ δεν είναι απλώς ένα νόμισμα, αλλά ένα διαβατήριο συμμετοχής στον ευρωπαϊκό πυρήνα. Εάν ποτέ αποτολμηθεί έξοδος, η κοινωνία θα βρεθεί περιδεής μπροστά σε έναν καταιγισμό οικονομικού δράματος. Όλα τα άλλα είναι είτε χρόνιες εμμονές εκτός πραγματικότητας, είτε άγνοια κινδύνου.

«Το λόμπι του ευρώ», άρθρο του Γιώργου Βασσάλου. Σύμφωνα με τη φιλολογία γύρω από το «λόμπι της δραχμής», διάφορα «επιχειρηματικά συμφέροντα » συνωμοτούν κατ ά του ευρώ – πλην όμως τα συμφέροντα αυτά ποτέ δεν κατονομάζονται. Από την άλλη, υπάρχει ένα λόμπι συμπαγές και επίσημο, το λόμπι του ευρώ. Όλα τα μεγάλα ευρωπαϊκά βιομηχανικά και χρηματοπιστωτικά λόμπι δίνουν σθεναρά τη μάχη υπεράσπισης του ευρώ ως αυτού που είναι στην πραγματικότητα: ένα αναντικατάστατο εργαλείο αναδιανομής από την εργασία προς το κεφάλαιο…

«ΕΕ: Αντιδράσεις στο ευρώ… από δεξιά κι αριστερά», άρθρο του Παναγιώτη Φραντζή. Έξω από την ευρωζώνη, πιθανότατα έξω και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναζητούν λύσεις όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι πολίτες, που σκέφτονται να ψηφίσουν πολιτικά κόμματα με σαφή προτροπή: «έξω – εδώ και τώρα». Ακροδεξιές συντηρητικές δυνάμεις ενισχύονται στις χώρες της πρώτης ταχύτητας, ενώ η ανάπτυξη λαϊκών κινημάτων στις χώρες του Νότου οξύνει τις αντιθέσεις.

«Εθνικό νόμισμα: Μέρος μιας πρωτοβουλίας ιστορικών διαστάσεων», άρθρο του Αλέκου Αλαβάνου. Παρατηρήσεις για τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να συνοδεύουν την έξοδο από την ευρωζώνη, ώστε η Ελλάδα να μπει ορμητικά στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, με τα δικά της χαρακτηριστικά, με τα συμφέροντα των δικών της εργαζομένων και όχι των ευρωπαϊκών τραπεζών, με σχέσεις αμοιβαίου οφέλους κι όχι υποταγής.

«Η έξοδος από το ευρώ από τη σκοπιά του σχεδίου ανασυγκρότησης», άρθρο του Πέτρου Λινάρδου Ρυλμόν. Το ζητούμενο από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι η ρύθμιση της εξυπηρέτησης του χρέους στο όνομα ενός σχεδίου ανασυγκρότησης σε πλήρη ρήξη με τον νεοφιλελευθερισμό. Από αυτή την άποψη, ακόμα κι αν η έξοδος από το ευρώ συνοδευόταν από διαγραφή μέρους του χρέους, θα ήτα ν η επισφράγιση μιας ήττας: η εγκατάλειψη της προοπτικής να δοθεί η μάχη στο πεδίο των κοινωνικών συσχετισμών σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

«Η έξοδος από το ευρώ ως αναγκαία και εφικτή επιλογή», άρθρο του Λεωνίδα Βατικιώτη. Η ανάκτηση νομισματικής κυριαρχίας αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για τον τερματισμό της λιτότητας, τη χορήγηση αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις και τη διεύρυνση των κοινωνικών παροχών.

«Να μείνουμε στο ευρώ για να αποφύγουμε τον αστεροειδή…», άρθρο του Διονύση Ελευθεράτου. Ένα διαρκές, επίμονο, ασφυκτικό, καθεστωτικό «πίστευε και μη ερεύνα» καταστέλλει κάθε σκέψη για σοβαρή συζήτηση με θέμα κατ ά πόσον είναι ενδεδειγμένη η παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.  Αντί για επιχειρήματα, οι τερατολογίες διπλασιάζονται σε κάθε σελίδα του παραμυθιού…

«Ούτε ευρώ-εκμετάλλευση ούτε δραχμό-εκμετάλλευση», άρθρο του Νίκου Μπογιόπουλου. το νόμισμα, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι είναι αναγκαία, εντούτοις δεν είναι ταυτόχρονα και η ικανή συνθήκη που θα καθορίσει την πορεία μιας οικονομίας. Από αυτή την άποψη, το ζήτημα για τον λαό δεν είναι μια «καλύτερη» δραχμο-διαχείριση ή μια «καλύτερη» ευρω-διαχείριση της εκμετάλλευσής του. Το καίριο, το αποφασιστικό, το καθοριστικό, είναι η αποτίναξη της εκμετάλλευσης.