ΑΠΘ: το πραγματικό όνειδος

 

 Παναγιώτης Σωτήρης

Μέσα στον ορυμαγδό δημοσιευμάτων για τον κίνδυνο… χολέρας στο ΑΠΘ και την εμφανή «ανακούφιση» των καθεστωτικών ΜΜΕ για την επέμβαση των ΜΑΤ, που υποτίθεται ότι έδωσε τέλος στο πρόβλημα, κινδυνεύουμε να χάσουμε την ουσία του ζητήματος.

Στα Νοσοκομεία, τα δημόσια κτίρια, τους σταθμούς και τα Πανεπιστήμια είναι πολλά χρόνια τώρα σε εξέλιξη ένα διαρκές έγκλημα. Με μια σειρά από αποφάσεις και ρυθμίσεις οι υπηρεσίες φύλαξης, καθαριότητας, αλλά και σίτισης έπρεπε υποχρεωτικά να ανατίθενται σε ιδιώτες. Ο λόγος δεν ήταν η εξοικονόμηση πόρων, εφόσον ουκ ολίγα είναι τα στελέχη δημοσίων οργανισμών που έχουν δείξει ότι η πρόσληψη και απασχόληση μόνιμου προσωπικού φύλαξης και καθαριότητας κοστίζει λιγότερο από την εργολαβία. Όμως, έπρεπε υποχρεωτικά να φτιαχτεί «αγορά» τέτοιων υπηρεσιών.

Οι εταιρείες αυτές είναι δουλεμπορικές. Προσλαμβάνουν με άθλιες εργασιακές σχέσεις και συστηματικά κατακλέβουν  τους εργαζομένους τους. Είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο παρανομίας που χρειάστηκε ο τότε υφυπουργός Γιακουμάτος να βγάλει ειδική εγκύκλιο που να εξαρτά την ανάθεση από την τυπική τήρηση της εργατικής νομοθεσίας. Μέχρι τότε, συνέβαινε οι προσφορές να είναι ακόμη μικρότερες από το συνολικό νόμιμο κόστος εργασίας που αναλογούσε στην προσφορά. Αλλά και μετά την εγκύκλιο ήταν και είναι συστηματική η προσπάθεια να κλέβουν τους εργαζομένους. Ο λόγος προφανής: με τη διαφορά π.χ. ανάμεσα στην ονομαστική και την πραγματική διάρκεια εργασίας μπορούσαν να κερδίζουν (από τη διαφορά στην ασφάλιση) ακόμη και πάνω από 100 ευρώ το μήνα ανά εργαζόμενο, πέραν του νόμιμου κέρδους. Πολλαπλασιάστε το αυτό με τους εκατοντάδες εργαζομένους που κάθε εταιρεία απασχολούσε, προσθέστε και τη χρήση μαύρης εργασίας και θα καταλάβετε για τι μέγεθος κέρδους μιλάμε.

Αυτό εξηγεί γιατί αυτές οι δουλεμπορικές εταιρείες δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο. Το Δεκέμβρη του 2008 η Κωνσταντίνα Κούνεβα έγινε θύμα δολοφονικής επίθεσης με βιτριόλι, ακριβώς επειδή κατήγγειλε τις πρακτικές της δουλεμπορικής εταιρείας ΟΙΚΟΜΕΤ, μιας από τις μεγαλύτερες του κλάδου. Τότε το θέμα ήρθε στο προσκήνιο. Δυστυχώς, στα περισσότερα Πανεπιστημιακή Ιδρύματα οι διοικήσεις προτίμησαν να συνεχίσουν να έχουν τους δουλέμπορους παρά να δώσουν λύση. Εξαίρεση το πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου η «εργολαβία» συνέχιζε να δίνεται στους ίδιους τους εργαζομένους της καθαριότητας.

Το ΑΠΘ είχε παραδοσιακά τις μεγαλύτερες εργολαβίες στο χώρο των ΑΕΙ. Ήταν τόσο μεγάλες, ώστε από χρόνια πέραν των εργολαβικών υπαλλήλων στην καθαριότητα, τη φύλαξη κ.λπ. είχαν και διοικητικούς υπαλλήλους που ήταν υπάλληλοι τυπικά των εργολάβων. Τα προβλήματα ήταν για πολλά χρόνια μεγάλα και αφορούσαν την ομηρία, τις αυθαιρεσίες, τις περικοπές δαπανών και πρόσφατα την απαίτηση για μείωση μισθών που μεθόδευσαν οι εταιρείες κ.λπ.

Όπου υπάρχουν τόσο μεγάλα συμφέροντα είναι λογικό να υπάρχει και διαφθορά και συναλλαγή. Ακόμη και στο συνδικαλιστικό κίνημα. Αλλά όπου υπάρχει τέτοια ανασφάλεια, απελπισία και εκμετάλλευση, θα υπάρχει και οργή και κινητοποίηση δυναμική με μορφές που αναγκαστικά θα έχουν κόστος.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, η τωρινή Πρυτανεία του ΑΠΘ τελικά δεν κατάφερε έμπρακτα να απαντήσει στην ουσία του ζητήματος: πώς θα φύγουν οι δουλέμποροι από τα πανεπιστήμια, πώς θα εργάζονται με αξιοπρέπεια οι εκατοντάδες εργολαβικοί και δεν θα καταλήξουν στην ανεργία ή την εξαθλίωση. ]

Δεν θα σταθώ στα όσα γράφονται για το ότι αρχικά η Πρυτανεία σιγόνταρε και μετά άδειασε την κινητοποίηση, γιατί κανείς πρέπει να είναι καχύποπτος ως προς το τι γενικά γράφεται στον καθεστωτικό Τύπο.

Θα σταθώ στην ουσία: Γιατί δεν σήκωσαν το ζήτημα του συνολικού θεσμικού καθεστώτος έγκαιρα και συνολικά, με επιμονή, ξανά και ξανά; Γιατί δεν ηγήθηκαν μιας εκστρατείας για να αλλάξει η αθλιότητα της υποχρεωτικής ανάθεσης σε εργολάβους και για να μπορούν τα ιδρύματα να προσλάβουν εργαζομένους με μόνιμη και αξιοπρεπή σχέση εργασίας; Ακόμη και οι προτάσεις που είχαν κάνει για αυτεπιστασία μέσω της Εταιρείας αξιοποίησης της πανεπιστημιακής περιουσίας τελικά έμειναν στα χαρτιά. Γιατί άλλες λύσεις όπως συνεταιρισμοί εργαζομένων δεν προτάχτηκαν; Ότι το Υπουργείο που κώφευε και επέμενε στο ισχύον θεσμικό καθεστώς έχει τη βασική ευθύνη, δεν απαλλάσσει τη διοίκηση από τις ευθύνες της. Γιατί δεν στήριξαν το δίκαιο αίτημα να μην επιβληθούν μνημονιακές μειώσεις αποδοχών στους εργαζομένους; Γιατί τις τελευταίες μέρες αντί να μιλούν για την ουσία, απλώς φώναζαν για τις συνέπειες της κινητοποίησης και όχι για την αιτία της;

Και βέβαια όταν τα πράγματα είναι έτσι, όταν αντιμετωπίζεις μία κρίση που στον πυρήνα της έχει το δικαίωμα εκατοντάδων ανθρώπων στην εργασία, το τελευταίο πράγμα που κάνεις είναι να προσκαλείς τα ΜΑΤ. Τότε, ό,τι και εάν πιστεύεις, ταυτίζεσαι με τους εργολάβους, με αυτούς που, εάν μπορούσαν, θα σκότωναν και άλλες Κούνεβες. Η Πρυτανεία του ΑΠΘ προτίμησε, εκ των πραγμάτων, να στηρίξει τα συμφέροντα εταιριών όπως η πολυεθνική ISS ή η Οικολογική ΑΕ, παρά ανθρώπους που είναι και εργάζονται μέσα στο πανεπιστήμιο για πολλά χρόνια. Και το έκανε αυτό καταπατώντας το άσυλο, δίνοντας δικαίωμα στην αστυνομία να εισβάλει, οδηγώντας σε εικόνες που θυμίζουν λατινοαμερικάνικη χούντα. Οι δηλώσεις ότι «δεν επιθυμούμε τη δίωξη» κ.λπ. δεν μπορούν να συγκαλύψουν το στίγμα που αυτή η πρυτανική αρχή θα φέρει εφεξής.

Στο μαχόμενο πανεπιστημιακό κίνημα αναλογεί να βρει τρόπο να συνεχίσει τον αγώνα ενάντια στη μαύρη εργασία, εντός και εκτός Πανεπιστημίων.