Το φάντασμα του γερμανικού ηγεμονισμού στην Ευρώπη

31-03-13

http://news.kathimerini.gr

O χειρισμός του κυπριακού δράματος άνοιξε βαθύ ρήγμα στους κόλπους της Ευρωζώνης

Του Πετρου Παπακωνσταντίνου

«Η Ευρώπη άλλαξε πολύ μέσα από το δράμα της κυπριακής διάσωσης. Η ετοιμότητα για αλληλεγγύη διαβρώνεται κάθε λεπτό που περνάει. Η Ευρωζώνη έχει πάψει, καιρό τώρα, να αποτελεί αδελφότητα αυξανόμενης ευημερίας και σταθερότητας. Εχει μεταμορφωθεί σε σχολή μονομάχων, όπου καθένας ξιφουλκεί με στόχο την υπεροχή και την επιβίωση». 

Με αυτό τον τρόπο η Suddeutsche Zeitung -ουδόλως φιλική, όπως και το σύνολο του γερμανικού Τύπου, έναντι της Κύπρου- σχολίαζε την «επόμενη μέρα», μετά την απόφαση-πυρηνική βόμβα του Eurogroup. Κοινή ήταν η εκτίμηση των σοβαρών πολιτικών αναλυτών στο Βερολίνο, ότι η Γερμανία κατάφερε μεν να επιβάλει για άλλη μια φορά τη θέλησή της, υπέστη όμως μεγάλη ηθική και πολιτική φθορά, υπονομεύοντας την αξιοπιστία της Ευρωζώνης. Ιδού ένα χαρακτηριστικό σχόλιο του Γιάκομπ Ογκστάιν στην ηλεκτρονική έκδοση του Der Spiegel, το οποίο φτάνει να συγκρίνει τη Γερμανία της Μέρκελ με την αυτοκρατορία του Κάιζερ και το Ράιχ του Χίτλερ:

«Το δράμα της Κύπρου κατέστησε σαφές ότι η κρίση της Ευρωζώνης εξελίσσεται σε αγώνα για τη γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη. Επιφανειακά, Μέρκελ και Σόιμπλε εμφανίζονται να εργάζονται για την οικονομική σταθεροποίηση. Στην πραγματικότητα, δένουν άλλα έθνη με τις αλυσίδες του χρέους... Οπως συνέβη δύο φορές στην πρόσφατη ιστορία, οι Γερμανοί βυθίζονται ολοένα και βαθύτερα σε σύγκρουση με τους γείτονές τους, χωρίς να υπολογίζουν το κόστος».

Ενας άλλος αρθρογράφος του Der Spiegel, ο Τάισον Μπάρκερ, χρησιμοποίησε έναν σκωπτικό παραλληλισμό με τον αφορισμό του επιτελάρχη του Τσώρτσιλ, λόρδου Ισμέι, για τον λόγο ύπαρξης του ΝΑΤΟ (να κρατήσει «τους Ρώσους έξω, τους Αμερικανούς μέσα και τους Ευρωπαίους κάτω»). Εγραψε ο Μπάρκερ:

«Οι αρχιτέκτονες του ΝΑΤΟ είχαν ένα θεμελιώδη στρατηγικό στόχο: να κρατήσουν τους Αμερικανούς έξω, τους Γερμανούς μέσα και τα Μεσογειακά κράτη κάτω... Η συμφωνία για την Κύπρο, η οποία, όπως μας πληροφόρησε ο επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ μπορεί να γίνει μοντέλο για μελλοντικές διασώσεις άλλων χωρών, επιβεβαιώνει αυτή την αρχή».

«Το πρόσταγμα»

Τη δραματική μεταμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης παρακολουθεί με ανησυχία και η απέναντι ακτή του Ατλαντικού. Στις 21 Μαρτίου, οι New York Times δημοσίευαν άρθρο του Ρίστο Πεντίλα με αφορμή την κυπριακή κρίση, υπό τον εύγλωττο τίτλο «Η Γερμανία έχει το πρόσταγμα». Από εκεί το απόσπασμα:

«Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους έχει αλλάξει εκ θεμελίων τον γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης. Αντί για τη διαίρεση μεταξύ Δύσης και Ανατολής, που υπήρχε στον Ψυχρό Πόλεμο, η ήπειρος διαιρείται τώρα ανάμεσα στο Βορρά της σχετικής ευημερίας και στον Νότο του χάους. Αντί να οδηγούν την Ευρώπη η Γαλλία και η Γερμανία, με τη Βρετανία σε ρόλο εξισορροπιστή, η Γερμανία επωμίζεται εξ ολοκλήρου, πλέον, την ηγεσία. Δεν πρόκειται πια για μια ευρωπαϊκή Γερμανία, αλλά για μια περισσότερο γερμανική Ευρώπη».

Ακόμη και μια κατεξοχήν φιλογερμανική χώρα όπως το Λουξεμβούργο εξεμάνη με την ωμότητα του ζεύγους Μέρκελ-Σόιμπλε έναντι της Κύπρου. «Η Γερμανία δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίζει τι είδους οικονομικό μοντέλο θα υιοθετήσουν οι άλλες χώρες της Ενωσης», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Ασελμπορν, προφανώς ανήσυχος ότι στον επόμενο τόνο θα έρθει η σειρά της χώρας του.

Το μέγα ερώτημα που απασχολεί τους πάντες είναι αν, με τόση μνησικακία και αμοιβαίες εχθρότητες, έχει μέλλον μια Ευρωζώνη, η οποία, όπως έγραψαν οι Financial Times, «αντί να ρίξει σωσίβιο στις χώρες που έχουν πρόβλημα, τους κρεμάει μια πέτρα στον λαιμό». Ιδού η άποψη του παραδοσιακά άκρως φιλοευρωπαϊκού Economist:

«Η οικονομία της Ευρωζώνης είναι στάσιμη. Τα κόμματα διαμαρτυρίας κερδίζουν σε δημοτικότητα. Το ευρώ υποτίθεται ότι ενσάρκωνε ένα μεγάλο πολιτικό σχέδιο. Σήμερα όμως μοιάζει με γάμο χωρίς αγάπη, με μόνη συγκολλητική ουσία τον φόβο μπροστά στο κόστος του διαζυγίου». Οσο για την απόφαση «διάσωσης» της Κύπρου από το Eurogroup, ο Economist προτίμησε να αφήσει στην άκρη τους ευφημισμούς και να πει τα πράγματα με το όνομά τους, τιτλοφορώντας ως εξής το σχετικό άρθρο: «Μια άτσαλη ληστεία τραπεζών»...

Τι συνέβη, πράγματι, στις Βρυξέλλες;

«Αυτό που διερωτώνται φωναχτά οι άνθρωποι των αγορών χρήματος είναι: Τι στην ευχή νομίζει ότι κάνει η Γερμανία»; Ετσι ξεκινούσε το ρεπορτάζ του Πολ Μέισον στην ιστοσελίδα του BBC, στις 22 Μαρτίου. Ο Βρετανός δημοσιογράφος απέρριπτε τους ισχυρισμούς του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κατά τους οποίους ήταν η Κύπρος που επέμενε να επιβαρυνθούν οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ, υποστηρίζοντας ότι «οι Γερμανοί έστησαν ενέδρα στον νέο πρόεδρο της Κύπρου» και εξηγώντας: «Εκείνοι (οι Γερμανοί) ήταν που απαίτησαν να φορτωθούν με τις απώλειες οι καταθέτες, αν και η κ. Μέρκελ αρχικά υποσχέθηκε ότι οι μικροκαταθέτες θα επιβαρύνονταν μόνο κατά 3%. Στη συνέχεια, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αύξησε αυτό το ποσοστό σε 6% έως 10%». Στο ίδιο μήκος κύματος, η International Herald Tribune της περασμένης Τετάρτης εκτιμούσε, στον βασικό, πρωτοσέλιδο τίτλο της, ότι «Η Ε.Ε. έβαλε ωρολογιακή βόμβα στην Κύπρο». Στο σχετικό ρεπορτάζ τεκμηριώνεται η άποψη ότι το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, τον Οκτώβριο του 2011, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στον εκτροχιασμό των κυπριακών τραπεζών.

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν, ωστόσο, ότι η άτεγκτη στάση της Γερμανίας κινδυνεύει να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ, σκοτώνοντας την κότα που γεννάει, για λογαριασμό της, τα χρυσά αβγά, δηλαδή το ίδιο το ευρώ. Πρόσφατη έρευνα των οικονομολόγων Χόρχε Μπράγκα και Ούρο Λεμπίνεν έδειξε ότι στα 12 πρώτα χρόνια του ευρώ η Γερμανία συσσώρευσε εμπορικό πλεόνασμα ενός τρισ. ευρώ, κυρίως σε βάρος των εταίρων της στην Ευρωζώνη, από τους οποίους προέρχονταν τα τρία τέταρτα του γερμανικού πλεονάσματος, δηλαδή 750 δισ. Με άλλα λόγια, η Γερμανία ανταγωνίζεται πολύ αποτελεσματικότερα τους θεωρητικούς «εταίρους» της μέσα στην Ευρώπη, παρά τον υπόλοιπο κόσμο.