Με αφορμή την Κύπρο: Ανθολόγιο πολιτικής χρεοκοπίας

 27/3/2013

 http://www.antapocrisis.gr

Του Βασίλη Χατζηνάκη.

Η πρόσφατη τραγωδία της Κύπρου, έφερε στο μυαλό πολλών μνήμες από τη χούντα και δεν έλειψαν οι διαδικτυακοί παραλληλισμοί. Έλειψε όμως μια ειδική πλευρά από αυτούς που αφορά την Αριστερά και το λαϊκό κίνημα.

Η ΑΥΓΗ, στις 21 Απριλίου 1967 έγραφε: “Ασυνήθεις κινήσεις αξιωματικών και αστυνομικών δυνάμεων δίδουν την εντύπωση πραξικοπήματος. Συνελήφθησαν οι Ανδρέας Παπανδρέου, Μανώλης Γλέζος και Λεωνίδας Κύρκος”. Σωστά το 2006, 39 χρόνια αργότερα, σε ένα σχόλιό του ο Π. Κοροβέσης έγραψε: “Πώς είναι δυνατόν να γίνεται μπροστά στα μάτια σου ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, να συλλαμβάνονται οι ηγέτες της Αριστεράς, να έχουν κοπεί όλα τα τηλέφωνα, να κυκλοφορούν τανκς στους δρόμους και αυτό να μην είναι πραξικόπημα, αλλά “εντύπωση πραξικοπήματος”. Αυτό που κατάλαβε από την πρώτη στιγμή όλη η Ελλάδα, η βραδυνή βάρδια της “Αυγής” δεν το κατάλαβε…”

Σήμερα η ΑΥΓΗ, αν και όχι πια όργανο της ΕΔΑ, δείχνει να έχει πάλι επιεικώς αργά αντανακλαστικά. Επί τρεις ημέρες, η περίπτωση της Κύπρου αποδεικνύει με τον πιο εξόφθαλμο -και επίπονο για το λαό της- τρόπο, αυτό που ο κόσμος αρχίζει να έχει τούμπανο. Ότι στη δημοκρατία μπορεί να μην υπάρχουν μονόδρομοι, στην ευρωζώνη όμως υπάρχουν.

Κι όμως, η ΑΥΓΗ στα πρωτοσέλιδά της κάνει ότι δεν το βλέπει:

20/3 - «Η Κύπρος λέει όχι και μένει στο παιχνίδι»,

21/3 – «Σκληρή διαπραγμάτευση», «ΑΚΕΛ: Λύση εκτός Τρόικας και εντός ευρωζώνης»,

22/3 – «Εγκαταλείπουν την Κύπρο στον εκβιασμό της Μέρκελ», «Σκληρό πόκερ με την τρόικα», «Τσίπρας-Δραγασάκης: Το όχι και η σκληρή διαπραγμάτευση των Κυπρίων αποδεικνύουν ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος εκτός του μονόδρομου των Μνημονίων και του Ναι σε όλα»,

23/3 – «Λύση εκτός τρόικας αναζητεί η Λευκωσία», «Γ. Δραγασάκης: Αλληλεγγύη στην Κύπρο που διαπραγματεύεται».

Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι και το περήφανο όχι του Κυπριακού λαού, μαζί με το αμφίσημο όχι της Κυπριακής βουλής μετατρέπονται σε σπρώξιμο της Κύπρου στον γκρεμό, άνευ επιστροφής. Οι τράπεζες παραμένουν κλειστές, τσέπες και ράφια αδειάζουν, η επάρκεια σε καύσιμα εξαντλείται. Περίπου δηλαδή όσα περιέγραφε η τρικομματική κυβέρνηση στον ελληνικό λαό ότι θα συμβούν, αν τολμούσε έστω και να λοξοκοιτάξει εκτός Ευρωζώνης και οδήγησαν στην αναδίπλωση του ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές του καλοκαιριού.

Δυστυχώς, δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια απλή “δημοσιογραφική αποτυχία” μιας εφημερίδας. Βρισκόμαστε μπροστά στην εκκωφαντική κατάρρευση της γραμμής άμυνας που οικοδόμησε ο ΣΥΡΙΖΑ: Διαπραγμάτευση εντός Ευρωζώνης. Είναι προφανές ότι μαζί με την Κύπρο χρεοκόπησε και μια ρηχή, επιπόλαιη, ευρωπαϊστική, αντιμνημονιακή γραμμή.

Σήμερα υπάρχει επείγουσα ανάγκη συμπερασμάτων. Όχι για την εσωστρεφή εκτόνωση των σωστών εκτιμήσεων έναντι των χρεοκοπημένων. Αλλά επειδή πρέπει να (ανα)συγκροτηθεί η στάση και ο προσανατολισμός του λαϊκού κινήματος και της Αριστεράς απέναντι στο κορυφαίο αυτό ζήτημα. Να αποφευχθεί επομένως η εμπέδωση της απογοήτευσης, η αίσθηση αδυναμίας μπροστά στον μονόδρομο, η πλήρης παραίτηση, διότι ...η εναλλακτική που υποσχέθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ισχύει.

Η συνέντευξη του Γ. Δραγασάκη με την επιστροφή από την Κύπρο, διεκδικεί το ρεκόρ των περισσότερων πολιτικών διαψεύσεων σε μία σελίδα. Από το πώς διαλέγεται και διαπραγματεύεται η κυπριακή ηγεσία, μέχρι το συστημικό χαρακτήρα της Κύπρου και τις αντιδράσεις των Ρώσων. Η πλέον παταγώδης διάψευση είναι η φράση: “επιβεβαιώνεται η θέση ότι όσο μικρή και αν είναι μια χώρα, λόγω των δομικών αλληλεξαρτήσεων που υπάρχουν κυρίως εντός της Ευρωζώνης, η χώρα μπορεί να διαπραγματευτεί”. Το βασικότερο όμως είναι ότι γίνεται αποδεκτή σιγά σιγά (υποθέτουμε και ως εκδοχή για την ελληνική περίπτωση) η “καλύτερη” λύση εντός τρόικας.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι η αστοχία μιας συνέντευξης ενός στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ ή μερικών πρωτοσέλιδων τίτλων. Είναι ότι όσοι μιλούσαν για την ανάγκη ύπαρξης ενός σχεδίου Β, με παραγωγική ανασυγκρότηση, με πραγματική ανεξαρτησία, που έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ανάκτηση εθνικής οικονομικής και νομισματικής πολιτικής, κατηγορήθηκαν για αυτοαναφορικότητα, σεχταρισμό, οικονομισμό, εθνικισμό. Εσχάτως και για χαιρεκακία, καθώς η Κύπρος επαλήθευσε την ανάγκη σχεδίου Β. Για την Κύπρο φυσικά δεν φταίνε οι απόψεις όσων προέβλεπαν το τι θα γίνει με την εντός ευρώ διαπραγμάτευση, αλλά η πολιτική όσων πόνταραν στην εντός ευρώ διαπραγμάτευση. Ήταν αυτή η πολιτική που ακολουθήθηκε από την κυπριακή ηγεσία με τα γνωστά αποτελέσματα.

Σήμερα, όσοι σταδιακά υπέκυπταν στα εκβιαστικά κελεύσματα του συστήματος, κάνουν σαν να μην καταλαβαίνουν. Το πρόβλημα που πρέπει να απαντηθεί δεν είναι πόσο επιζήμια, καταστροφική, γερμανόδουλη είναι η κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά αν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από τα όσα επιλέγει η κυβέρνηση Σαμαρά. Και όσο παραμένει το ανυπέρβλητο όριο του ευρώ, παρά την πρόσφατη κυπριακή κρίση, θα οδηγούμαστε ξανά και ξανά στην υποταγή στην τρόικα. Έξω από την τρόικα σημαίνει και έξω από το ευρώ. Δεν υπάρχει κανένα βασικότερο συμπέρασμα από την τελευταία βδομάδα.

Η αρχική χαλαρή πολυγλωσσία του ΣΥΡΙΖΑ γύρω από το θέμα του ευρώ, μετατράπηκε αργά και σταθερά σε μονομανία: “Το εθνικό μας νόμισμα είναι το ευρώ”. Μονομανία, όχι ως προς το γράμμα αλλά κυρίως ως προς το πνεύμα. Σήμερα αυτή η μονομανία αφήνει την αξιωματική αντιπολίτευση έκθετη.

Στη διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ, το “καμιά θυσία για το ευρώ”, χώρεσε έστω και οριακά σαν διατύπωση. Στην πραγματικότητα, άρχισε να ξηλώνεται πριν καν διατυπωθεί.

Το σήμα το δίνει ο πρόεδρος της Κ.Ο. από το Μάιο, όταν δηλώνει ότι “Ουδέποτε είπαμε ότι είναι επιλογή μας η έξοδος από το ευρώ”. Την πάσα την υποδέχεται ο Γ. Δραγασάκης και πάει το θέμα ένα βήμα παραπέρα: “Στη σκέψη τη δική μας, δεν υπάρχει η έννοια της μονομερούς πράξης. Δηλαδή, να βγούμε και μονομερώς να πούμε ότι διαγράφουμε το χρέος”, ενώ παράλληλα δηλώνει ότι τα σενάρια για έξοδο από το ευρώ υπαγορεύονται από εγχώριους κύκλους. Για να το εμπεδώσουμε, δηλώνει αργότερα και στο ΒΗΜΑ ότι το διακύβευμα είναι “η «επανένταξη» στο ευρώ με όρους ισοτιμίας και αξιοπρέπειας”.

Μετά από λίγες μέρες, η ΚΟΕ βεβαιώνει ότι “εδώ και αρκετό καιρό το σύνθημα για έξοδο από την ευρωζώνη δεν είναι πλέον στις προτεραιότητες και τις άμεσες διεκδικήσεις της”. Στην Frankfurter Rundschau, ο Γ.Δραγασάκης κλιμακώνει λέγοντας ότι “η έξοδος θα ήταν καταστροφική”.

Ακολουθεί το πάρτι της συνόδου κορυφής του καλοκαιριού του 2012. Πιο διθυραμβικές όλων οι δηλώσεις της Ρ. Δούρου για την υποχώρηση Μέρκελ λόγω των σκληρών διαπραγματευτών Μόντι και Ραχόι. Αξίζει να σταθούμε στη διατύπωση της Ρ.Δούρου ότι “όταν υπάρχει πραγματική θέληση και τακτική για διαπραγμάτευση, υπάρχουν αποτελέσματα”. Βεβαίως ο μέγας διαπραγματευτής Μόντι -κατά την υπεύθυνη Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ- μετατρέπεται σε λίγους μήνες σε “εκλεκτό ...της υποταγής της πολιτικής στις αγοράς και της ακραίας δημοσιονομικής πειθαρχίας”. Το χειρότερο όμως είναι, ότι αυτό που αποθέωσε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2012 ως “νίκη του Νότου” γελοιοποιήθηκε από την γερμανική ηγεσία. Η τραπεζική ένωση που τότε χαιρετίστηκε από τους αριστερούς ευρωπαϊστές οικονομολόγους, είναι ακριβώς αυτή που υπό γερμανικούς φυσικά όρους, σήμερα οδήγησε στο τσάκισμα του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Και για να μην ξεχνιόμαστε, έρχεται υπενθύμιση τον Σεπτέμβριο από τον Γ. Σταθάκη ότι “η επάνοδος στη δραχμή θα είχε καταστροφικές συνέπειες”. Εισάγει ταυτόχρονα την έννοια της “σταθεροποίησης της οικονομίας” ως πολιτικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ. Εμμέσως αλλά σαφώς ο Γ.Σταθάκης επιχειρεί να διαφυλάξει το μνημονιακό κεκτημένο του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Μόνο που αυτό το κεκτημένο οικοδομήθηκε πάνω στην ανυπολόγιστη κοινωνική καταστροφή.

Τον Οκτώβριο, ο Α. Τσίπρας, στον ΑΝΤ1, διαβεβαιώνει ότι “δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να φύγει από το ευρώ χωρίς να καταρρεύσει η ευρωζώνη” και επιμένει στα περί διαπραγμάτευσης με τη Μέρκελ. Εδώ επίσης αξίζει να σταθούμε. Γιατί πάνω σε αυτή τη βεβαιότητα στήνεται η ανέξοδη, αντιμνημονιακή μεν, ευρω-εμμονική δε, ρητορεία. Αυτή η βεβαιότητα δοκιμάστηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα με την Κύπρο. Και γκρεμοτσακίστηκε. Γιατί εδώ και τρία χρόνια το ευρωπαϊκό κέντρο οχυρώνεται, όσο η Αριστερά του ευρωπαϊκού νότου διαβεβαιώνει ότι ο Σόιμπλε μπλοφάρει. Οι Κύπριοι ξέρουν πλέον αν μπλοφάρει.

Θεωρητικό γέμισμα και από τον Γ. Μηλιό, όχι μόνο με οικονομικούς όρους, ότι το αίτημα για έξοδο λίγο πολύ, φλερτάρει με εθνικές αναδιπλώσεις. Ως γνωστόν στην εποχή που κυριαρχεί η ...ευρωπαϊκή αλληλεγγύη ο μεγάλος κίνδυνος για το λαό μας είναι η αντιδιεθνιστική περιχαράκωση από την ...αγάπη των ισχυρών εταίρων μας.

Ο Χ. Λάσκος, αναλαμβάνει να απαντήσει ευθέως πια στο σχέδιο Β, χλευάζοντας με τον γνωστό του τρόπο τον Α.Αλαβάνο. Η μπόλικη απαξίωση συνοδεύεται από το βασικό συμπέρασμα ότι η πολιτική της εφικτής διαπραγμάτευσης εκτόξευσε τον ΣΥΡΙΖΑ, και άρα αυτήν πρέπει να συνεχίσει. Με ύφος γνήσιου Ευρωπαίου που κοροϊδεύει τους επαρχιώτες θα επιμείνει ότι “η πρόταση του «σχεδίου μπι», όταν τίθεται στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ είναι τόσο εξόφθαλμα ανορθολογική, που δεν μπορεί κανονικά παρά να μας αφήνει άφωνους”. Καλό είναι να το επαναλάβει μπροστά στους Κύπριους. Η αφωνία θα γράψει ιστορία.

Με την “σκληρή, συγκρουσιακή μεν αλλά διαπραγμάτευση” είναι και ο Γ. Μπαλάφας. “Εμείς μονομερείς ενέργειες, δεν πρόκειται να κάνουμε”, δηλώνει, ανοίγοντας τον δρόμο για την διμερή διαπραγμάτευση, που είδαμε το τελευταίο τριήμερο.

“Το εθνικό μας νόμισμα είναι το ευρώ” και μάλιστα “θέλουμε-δεν θέλουμε” κατά τον Α.Τσίπρα. Ούτε η κυπριακή ηγεσία δεν έκανε τόσο φανατικές δηλώσεις που, πρακτικά, αποτελούν ανοικτή πρόσκληση στην ηγεσία της Ευρωζώνης να λεηλατήσει μέχρι θανάτου μια χώρα. Σήμερα όλες οι κυπριακές πολιτικές δυνάμεις αποδέχονται ότι δεν έχει νόημα να πηγαίνεις σε μια “διαπραγμάτευση” λέγοντας εκ των προτέρων ότι δεν θα τολμήσεις την έξοδο. Ο Α.Τσίπρας το έχει κάνει πολλαπλώς και υπερβολικώς, προτού καν κληθεί να “διαπραγματευτεί”.

Στην Νέα Υόρκη ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επιμένει ότι “το κόστος διάσωσης του λαού και της χώρας είναι πολύ μικρότερο από το κόστος της διάλυσης του ευρώ ή εξόδου μιας χώρας από την ευρωζώνη, που θα είναι ανυπολόγιστο”. Το κόστος διάσωσης της Κύπρου ήταν 17 δισ. Ποσό απειροελάχιστο για τα δεδομένα της Ευρωζώνης και υποπολλαπλάσιο από τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας. Κι όμως, έγινε ότι έγινε από το Eurogroup, με ορατό μάλιστα ενδεχόμενο να συρθεί η κυπριακή πλευρά σε έξοδο από το ευρώ λόγω του απίστευτου κουρέματος που υπέστη ο κυπριακός αστισμός. Αν απόψεις του στυλ “δεν θα μας διώξει κανείς γιατί μπλοφάρουν” τον Ιανουάριο ήταν απλώς λάθος, σήμερα είναι χρεοκοπημένες.

Και φτου κι απ’ την αρχή ο Α.Τσίπρας επιμένει πόσο θέλει και μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ τη στιβαρή διαπραγμάτευση κι ο Σαμαράς δεν την θέλει. Είναι απλώς ζήτημα να παίξει κάποιος σκληρή άμυνα, να πει ένα όχι. Διαβεβαιώνει “ότι μια ελληνική χρεοκοπία μπορεί να τινάξει στον αέρα την ευρωζώνη”. Και ότι “είναι πλέον κοινώς αποδεκτό”. Όμως η παρολίγον κυπριακή χρεοκοπία δεν τίναξε καμιά ευρωζώνη στον αέρα. Τσάμπα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ περίμεναν την κατάρρευση των ασιατικών χρηματιστηρίων για να θεμελιώσουν το κυπριακό “πέταγμα της πεταλούδας”. Χλευάζοντας για κακή μας τύχη τις βεβαιότητες της ελληνικής Αριστεράς, ο Σόιμπλε ανέφερε ότι “η ευρωζώνη είναι προετοιμασμένη για πιθανές αναταράξεις και αυτό θεμελιώνεται από τις συγκρατημένες αντιδράσεις των αγορών στην κυπριακή κρίση”. Είχε δίκιο. Οι αγορές θα αντιδρούσαν όχι στο ενδεχόμενο εξόδου, αλλά στην ίδια την έξοδο, και ίσως και τότε ακόμα η αντίδρασή τους να ήταν ελεγχόμενη. Γιατί είναι αλήθεια ότι όσο η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ κορόιδευε το “σχέδιο μπι” του Αλαβάνου και του Λαφαζάνη, ο ιδιοκτήτης της Ευρωζώνης οχυρώνονταν.

Επιπλέον “δεν εντάσσεται στα συμφέροντα των εργαζομένων η έξοδος του ελληνικού καπιταλισμού από το ευρώ” διατείνεται ο Γ.Μηλιός καθώς με μπόλικη αντικαπιταλιστική σάλτσα ντύνει την πρόσκληση σε παραμονή στον μονόδρομο της Ευρωζώνης.

Σταθάκης και Δραγασάκης, ενσωματώνουν πλέον τους μονοδρόμους και στο οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αποδεχόμενοι το ασφυκτικό πλαίσιο των συνθηκών της ευρωζώνης. Και μάλλον είναι λογική συνέχεια, όσων δηλώσεων προηγήθηκαν επί περίπου ένα χρόνο. Επισήμως πλέον, το «καμιά θυσία για το ευρώ», μας αφήνει χρόνους…

Σε επόμενη εκδοχή, και σε κόντρα με κάθε θεωρία αστικής ή μαρξιστικής, ορθόδοξης ή παράδοξης πολιτικής οικονομίας, το ευρώ ανακαλύπτεται πως είναι ήσσονος σημασίας, αφού σημασία δεν έχει το υπερεθνικό νόμισμα, αλλά το ποιος κυβερνά το έθνος. Αδιαφορία λοιπόν για το ποιος ελέγχει το νόμισμα. Ποιος καθορίζει την προσφορά και τα επιτόκια. Ας τα καθορίζει η Γερμανία. Το ότι τα συμφέροντα της Γερμανίας επιβάλλουν διαφορετικό χειρισμό του νομίσματος και της Κεντρικής Τράπεζας, από τα συμφέροντα για παράδειγμα της Ελλάδας, είναι προφανώς κάτι που δεν πρέπει να μας απασχολεί.

Σε νέα διεθνιστική επίθεση, ο Χ. Λάσκος προσπαθεί να πείσει για ποιο λόγο η πρόταση της αποδέσμευσης είναι πολιτικά αδύναμη.

Και το κοινό του LSE, μαθαίνει από τον Α.Τσίπρα ότι το “ευρώ ή δραχμή δεν είναι πραγματικό δίλλημα αλλά διαπραγματευτικό ατού". Κι όμως δεν είναι πλάκα. Ο Α.Τσίπρας αναγγέλει μήνες ή χρόνια προτού βρεθεί αντιμέτωπος με τη Μέρκελ, ότι θα την απειλήσει μεν με επιστροφή στη δραχμή, αλλά δεν θα το εννοεί γιατί απλά είναι φραστικό σχήμα προς διαπραγμάτευση.

Ας φανταστούμε λοιπόν, δύο στρατιώτες που πολεμούν και ο πρώτος δεν έχει σφαίρα στο όπλο. Όμως φροντίζει να πει στον δεύτερο ότι δεν έχει σφαίρα. Το έχει πει, το έχει γράψει, το έχει δηλώσει, το έχει διατρανώσει σε όλη την οικουμένη. Και κατόπιν του ζητάει να υποχωρήσει. Ποιος λογικός άνθρωπος περιμένει ότι ο δεύτερος στρατιώτης θα σηκώσει τα χέρια ψηλά; Ειδικά όταν έχει και όπλο, και σφαίρα, και πρόθεση να τη χρησιμοποιήσει;

Αλήθεια, έτσι σκέφτεται να διαπραγματευτεί ο ΣΥΡΙΖΑ; Ακόμα και παιδιά κατανοούν ότι υπάρχει ένα λογικό σφάλμα στο συγκεκριμένο συλλογισμό. Επειδή όμως δεν μιλάμε για παιδιά, πρόκειται για συνειδητή πολιτική επιλογή. Διότι κατ' αυτόν τον τρόπο περισσότερο ενισχύεται το όριο του ευρώ, παρά η οξύτητα της σύγκρουσης.

Στην ίδια ομιλία επισημαίνει ότι δεν έχει βρεθεί κανείς στο νότο που να πει ένα “όχι”. Τρεις μέρες μετά, βρέθηκε η Κυπριακή Βουλή. Κι αυτή, όπως ο Α.Τσίπρας (χωρίς φυσικά να το έχει διαλαλήσει στα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη) επιμένει να κρατήσει την χώρα της στο ευρώ. Το τι εστί ένα κολοβό, ανολοκλήρωτο, “διαπραγματευτικού τύπου” όχι, είναι ήδη γνωστό.

Στο θέμα της Κύπρου αρχικά περισσεύουν οι βεβαιότητες:

“Η αντίσταση του κυπριακού λαού και το περήφανο ‘ΟΧΙ’ του κυπριακού κοινοβουλίου δείχνουν τον πραγματικό δρόμο της διαπραγμάτευσης καθώς και το ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι”.

Αναδιατυπωμένο με άλλα λόγια:

“Αποδεικνύεται περίτρανα ότι υπάρχει άλλος δρόμος, δρόμος άρνησης των Μνημονίων και ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, αντί της πειθήνιας και δουλοπρεπούς στάσης που κρατά η ελληνική κυβέρνηση απέναντι στη Μέρκελ”.

Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, η Κύπρος δυστυχώς θα θυμίσει σε όλους ότι τα “ΟΧΙ” με το ευρώ αδιαπραγμάτευτο, γίνονται “ΝΑΙ” και μάλιστα καταστροφικά.

Ο Γ. Βαρουφάκης, στο τέλος της εισήγησής του για την διημερίδα: “Έξοδος από την κρίση: Η Πρόκληση της Εναλλακτικής Πορείας”, επαναφέρει τα κεκτημένα της συνόδου κορυφής του περασμένου καλοκαιριού ως συστατικό στοιχείο της λύσης. Τα ίδια κεκτημένα που λίγες μέρες μετά εξευτελίστηκαν από το Eurogroup, ή για την ακρίβεια, έγινε κατανοητό πώς εννοούν τα κεκτημένα οι Γερμανοί.

Ο ίδιος, επιμένει ότι η λύση για την Κύπρο πρέπει να βρεθεί εντός ευρωζώνης. Σε αντίθεση βέβαια με τους ταλιμπάν οικονομολόγους του ΣΥΡΙΖΑ λέει ότι “είναι ιερή υποχρέωση της κυβέρνησης να έχει ένα plan B και ένα plan C. Πρέπει να είναι έτοιμη όχι να πτωχεύσει και να πάει στη λίρα, αλλά αν χρειαστεί να μπορεί να το κάνει”. Το χειρότερο όμως είναι ότι παρά το προφανέστατα αληθινό δίλημμα “αποδοχή της τρόικας ή επιστροφή στην κυπριακή λίρα” που ντε φάκτο έθεσε η Ευρωζώνη, υποστήριξε μεσούσης της κρίσης, ότι η ΕΚΤ, στην υπόθεση της Κύπρου μπλοφάρει!

Τελικά, το ευρώ όντως δεν αποτέλεσε ταμπού για τον ΣΥΡΙΖΑ. Το οικονομικό του επιτελείο, το υπερασπιζόταν ως στρατηγική ή ακόμη και ως εθνική επιλογή, με κάθε ευκαιρία, χωρίς φόβο και πάθος. Ακόμη και σε περιπτώσεις που η ίδια η ζωή φώναζε για τα αντίθετα. Ο δημόσιος λόγος γύρω από τα οικονομικά μετατράπηκε από μονομερής σε μονομανή. Για κάθε δήλωση της εσωτερικής αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ που άνοιγε χαραμάδα σκεπτικισμού, υπήρχε και μια συντεταγμένη ομοβροντία που την έκλεινε ερμητικά.

Είναι προφανές ότι το βασανιστικό θέμα της παραμονής ή της αποχώρησης από το ευρώ, μπαίνει και πάλι κεντρικά στο τραπέζι. Αποκτά τη σημασία που πάντα είχε, αφού ολοκλήρωσε έναν κύκλο λαθροχειριών, εμμονών και πονηρούτσικων κουκουλωμάτων. Μπαίνει στην ημερήσια διάταξη ως το όριο που θα τεθεί αντικειμενικά στην όποια απόπειρα αμφισβήτησης των μνημονίων ή πολύ περισσότερο αποτίναξης της τρόικας.

Είναι επίσης προφανές, όσο κι αν είναι στενάχωρο, ότι υπήρξαν πολιτικές απόψεις που επιβεβαιώθηκαν και πολιτικές απόψεις που βούλιαξαν. Αριστεροί οικονομολόγοι που είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι όσοι μιλούν για διαπραγμάτευση δεν έχουν δει από κοντά τον Σόιμπλε. Και αριστεροί οικονομολόγοι που είχαν άδικο όταν πρότειναν άρνηση των ευρωπαϊκών αποφάσεων και ταυτόχρονα παραμονή στο ευρώ, γιατί η ΕΚΤ ...μπλοφάρει. Κρίμα είναι που αυτά τα συμπεράσματα προκύπτουν μετά την εθνική, οικονομική και κοινωνική κακοποίηση της Κύπρου. Όμως προκύπτουν.

Το βασικό ερώτημα για την επόμενη μέρα είναι: Μπορούν από την ιστορία της κρίσης στην Κύπρο να βγουν συμπεράσματα; Μπορεί να μην καμφθεί τα αγωνιστικό λαϊκό φρόνημα; Και για αυτό απαιτείται να σκεφτούμε τι ήταν λάθος μέχρι σήμερα. Τι αυταπάτες καλλιεργήθηκαν. Τι σχήματα οικοδομήθηκαν και κατέρρευσαν. Και τι αντίκτυπο θα έχει η κατάρρευση αυτών των σχημάτων στη λαϊκή συνείδηση.

Το αποδεδειγμένο από τη ζωή πλέον συμπέρασμα ότι “δεν υπάρχει διαπραγμάτευση εντός ευρωζώνης” να μην οδηγήσει στο “τέλος η διαπραγμάτευση”. Να οδηγήσει στο “τέλος η ευρωζώνη”. Να οργανώσουμε την έξοδο τώρα. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις. Αναζητείται η δύναμη.