Η κρίση στην Ευρωζώνη δεν έχει τελειώσει

Του Wolfgang Münchau.
Η επανεθνικοποίηση των τραπεζικών διαδικασιών σημαίνει ότι η νομισματική ένωση παραμένει μη βιώσιμη. Τι σημαίνει για την τραπεζική ενότητα της ευρωζώνης, το ότι τα κράτη μέλη σπεύδουν να περάσουν μονομερώς τη νομοθεσία σχετικά με τη χρηματοοικονομική ρύθμιση; Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν προτείνει, με μικρή χρονική απόκλιση, μέτρα για τη μεταφορά των ίδιων συναλλαγών των τραπεζών σε ξεχωριστές εταιρίες. Οι δύο χώρες έκαναν συντονισμένες μεταξύ τους κινήσεις.
Δεν συντονίστηκαν όμως με καμία άλλη χώρα. Μια μεταφορά των ίδιων συναλλαγών σε νέες εταιρίες, δεν θα ήταν μια ευκαιρία που κάθε τράπεζα η οποία σέβεται τον εαυτό της θα ήθελε να σφετεριστεί;

Η απάντηση είναι ότι οι τραπεζικές διεργασίες θα παραμείνουν εθνική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη για όλους τους σχετικούς οικονομικούς λόγους. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα γίνει ο κοινός επόπτης των τραπεζών. Αυτό έχει πράγματι συμφωνηθεί. Αλλά δεν θα υπάρχει κοινή ασφάλιση των καταθέσεων. Η μέθοδος που θα προκύψει αργότερα φέτος, είναι εξίσου προβληματική. Θα καταλήξει να προστατεύει μόνο τους φορολογούμενους των πιστωτριών χωρών από τις πτωχεύσεις τραπεζών στις χρεωμένες χώρες. Αλλά δεν θα επιταχύνει την επίλυση του προβλήματος ελλιπών κεφαλαίων των τραπεζών της Ευρωζώνης. Υποψιάζομαι ότι ο απώτερος σκοπός της γαλλο-γερμανικής νομοθεσίας είναι η διασφάλιση της θέσης των εθνικών υπερ-τραπεζών τους.

Η προτεινόμενη νομοθεσία στοχεύει να αναγκάσει τις τράπεζες να θέσουν τις ίδιες συναλλαγές (δηλαδή,τις συναλλαγές που γίνονται με τους δικούς τους λογαριασμούς και όχι για λογαριασμό των πελατών) σε ξεχωριστά νομικά πρόσωπα. Αλλά αυτό δεν θα επηρεάσει την πορεία της αγοράς, για παράδειγμα. Ο Erkki Liikanen, διοικητής της φινλανδικής κεντρικής τράπεζας, πρότεινε πλήρη διαχωρισμό στην έκθεση που πραγματοποίησε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο. Η Επιτροπή είχε προγραμματίσει μια πανευρωπαϊκή οδηγία, αλλά η γαλλο-γερμανική δράση προαποφάσισε το αποτέλεσμα.

Το τρέχον τραπεζικό σκάνδαλο στην Ιταλία είναι μια υπενθύμιση των λόγων για τους οποίους μια συνολική ρύθμιση είναι απαραίτητη. Η Banca Monte dei Paschi di Siena είναι η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου - αλλά αυτή η μακρά ιστορία δεν έχει αποτρέψει αδίστακτους εμπόρους από απερίσκεπτες συναλλαγές, οι οποίες οδήγησαν την ιταλική κυβέρνηση να παρέμβει με μία εγγύηση ύψους € 3,9 δισ.

Ο διαχωρισμός σε επενδυτικές και εμπορικές τράπεζες με τη λογική του Glass-Steagall Act των ΗΠΑ σίγουρα δεν θα μπορέσει να λύσει όλα τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα. Ακόμη και αν η πράξη δεν είχε εν μέρει καταργηθεί, η Lehman Brothers θα είχε παρ’όλ’ αυτά καταρρεύσει το 2008 και η παγκόσμια οικονομία θα είχε παρ’ όλ’ αυτά συντριβεί. Αλλά τουλάχιστον, ένας πλήρης διαχωρισμός των επενδύτικών και των εμπορικών τραπεζών θα μπορούσε να έχει σώσει τον Ιταλό φορολογούμενο από το σκάνδαλο της MPS (Banca Monte dei Paschi di Siena).

Το πιο σημαντικό μήνυμα που δόθηκε από τη μονομερή νομοθεσία στη Γαλλία και τη Γερμανία είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης σχετικά με την επίλυση του χάους του τραπεζικού τομέα, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης της ευρωζώνης. Αντ 'αυτού, οι κυβερνήσεις αναζητούν καταφύγιο σε συμβολικές χειρονομίες.

Στον απόηχο της άμεσης κρίσης, προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με δημόσιο χρήμα, το κλείσιμο και η συγχώνευση των αδύναμων τραπεζών, καθώς και να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες δεν θα προσπαθήσουν να προσαρμόσουν τους ισολογισμούς τους με τη μείωση των δανείων προς τις επιχειρήσεις. Αυτό ακριβώς δηλαδή που συμβαίνει στη νότια Ευρώπη τώρα. Η εκτίμησή μου είναι ότι το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης είναι υποκεφαλαιοποιημένο κατά 500 δισ έως 1τρις €. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι ισπανικές τράπεζες, αλλά και οι γερμανικές και οι γαλλικές, οι οποίες όμως είναι πιο επιδέξιες στο να κρύβουν τις απώλειές τους. Αν η ανάκαμψη αποδειχθεί τόσο ρηχά όσο τη θεωρώ, αυτές οι απώλειες θα εμφανιστούν σύντομα.

Η προτεραιότητα τώρα θα έπρεπε να είναι η λήξη του συνεχόμενου κατακερματισμού. Η επίσημη δικαιολογία για το πρόγραμμα της ΕΚΤ που αφορούσε τις άμεσες νομισματικές συναλλαγές επίσημα το παρουσιάζει ως μια προσπάθεια να βγάλει από το αδιέξοδο της τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης. Μετά από έξι μήνες, γνωρίζουμε ότι μείωσε τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, αλλά δεν έκανε απολύτως τίποτα για να βελτιωθούν οι μηχανισμοί μεταβίβασης. Εταιρείες στη βόρεια Ιταλία συνεχίζουν να υποφέρουν από υψηλότερα επιτόκια στα τραπεζικά δάνεια από τους Αυστριακούς γείτονές τους. Μόνο μια πλήρως αναπτυγμένη τραπεζική ένωση θα μπορούσε να αναιρέσει τέτοιες διακρίσεις. Αλλά αυτό θα απαιτούσε κοινή ασφάλιση των καταθέσεων και αποτελεσματικές πολιτικές εξυγίανσης των τραπεζών. Τίποτα απ’ αυτά δεν πρόκειται να συμβεί.

Η άλλη προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι αυτό που φιλοδοξεί να κάνει η γαλλο-γερμανική νομοθεσία, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα: να παρέχεται επαρκής εξασφάλιση ότι οι τράπεζες δεν θα «ρίχνουν» την οικονομία και δεν θα κρατούν όμηρους τους φορολογούμενους. Ο συνδυασμός του πλήρους διαχωρισμού των επενδυτικών και των εμπορικών τραπεζών, των κανόνων διάσωσης, και της απαίτησης διαφάνειας θα ήταν μια χρήσιμη, αλλά ενδεχομένως ακόμα ατελής, σειρά από βήματα.

Τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει - και όμως πολλοί άνθρωποι δείχνουν πιο αισιόδοξοι για την Ευρωζώνη, σε ορισμένες περιπτώσεις διατελούν σε ευφορία. Δύσκολα περνάει μέρα χωρίς κάποιος να κηρύσσει το τέλος της κρίσης. Αλλά οι δύο πιο επικίνδυνες πτυχές της παραμένουν άλυτες –οι τράπεζες ζόμπι και η μακροοικονομική προσαρμογή. Το πρόγραμμα για τις άμεσες νομισματικές συναλλαγές στην πραγματικότητα συνέβαλλε στο να χειροτερέψει η τραπεζική κρίση, αφαιρώντας την πολιτική πίεση προς τη δημιουργία μιας πραγματικής τραπεζικής ενότητας. Η πίεση ήταν σαφής τον Ιούλιο του περασμένου έτους αλλά είχε εξατμιστεί μέχρι το Σεπτέμβριο.

Η επανεθνικοποίηση των τραπεζικών διαδικασιών δείχνει πως η νομισματική ένωση είναι εξίσου μη βιώσιμη σήμερα με τον Ιούλιο του περασμένου έτους - τώρα μάλιστα οι πολιτικές που θα απαιτούνταν για την επίλυση αυτού του προβλήματος έχουν εγκαταλειφθεί.

Τετάρτη, 13 Φεβρουαρίου 2013

 http://antapocrisis.gr/

Πηγή: Financial Times

Μετάφραση: Μαλβίνα Ανδρώνη