Κρίση στην Κύπρο: Ποια είναι τα 4 σενάρια

 

http://www.euro2day.gr

Δημοσιεύθηκε: 16:11 - 20/03/13

By Ben Hall (Λονδίνο), Peter Spiegel (Βρυξέλλες)
Η οικονομική κρίση στην Κύπρο έχει εισέλθει σε μια νέα και επικίνδυνη φάση μετά την απόρριψη από το κοινοβούλιο του προγράμματος διάσωσης 10 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ και την Ε.Ε., που περιλαμβάνει «κούρεμα» 5,8 δισ. ευρώ στους κυπριακούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Αν η Λευκωσία δεν βρει μια εναλλακτική λύση για να καλύψει το κενό ή δεν χαλαρώσουν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ τους όρους που προτείνουν, το τραπεζικό σύστημα της νήσου θα χάσει την πρόσβαση στα φθηνά δάνεια της κεντρικής τράπεζας με τα οποία παραμένει ζωντανό επί μήνες. Χωρίς τη χρηματοδότηση, η Κύπρος αντιμετωπίζει την προοπτική τραπεζικής κατάρρευσης και εξόδου από την ευρωζώνη.  

1. Η Ρωσία σε ρόλο διασώστη
Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Μιχάλης Σαρρής βρίσκεται στη Μόσχα για να ζητήσει βοήθεια. Οι Ρώσοι δεν ήταν πρόθυμοι να δώσουν πρόσθετη βοήθεια υπό την πιο φιλική προς τη Μόσχα κυβέρνηση του τέως προέδρου Δημήτρη Χριστόφια, καθώς κάθε δάνειο από τη Ρωσία απλώς θα προστίθετο στο δανειακό βάρος της χώρας, αυξάνοντάς το σε επίπεδο που το ΔΝΤ θεωρεί αφόρητο. Οπότε η Κύπρος προφανώς θα χρειαστεί να πωλήσει ενεργητικά.

Εδώ υπάρχουν δύο επιλογές: Πρώτον, η Ρωσία μπορεί να πετύχει συμφωνία για πρόσβαση στα δυνητικά αποθέματα φυσικού αερίου της Κύπρου. Όμως, τα αποθέματά της νήσου είναι αβέβαιη πρόταση και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εκκρεμότητες σε θέματα διεθνών δικαιωμάτων. Δεύτερον, η ρωσική εξαγορά και η συνακόλουθη ανακεφαλαιοποίηση μιας κυπριακής τράπεζας. Ο «γάμος» που αναφέρεται συχνότερα είναι η Gazprombank, τράπεζα του κολοσσού στο φυσικό αέριο Gazprom, που θα «καταπιεί» τη Λαϊκή Τράπεζα, τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της νήσου.
Θα είναι όμως ικανοποιημένη η ευρωζώνη αν κατακτήσει η Ρωσία τόσο μεγάλο πάτημα στην Κύπρο, την ώρα που η Ε.Ε. θέλει να συρρικνώσει τον τραπεζικό κλάδο της Κύπρου και να σπάσει τον επικίνδυνο δεσμό της με τη Μόσχα; Και οι Ρώσοι θα είναι ικανοποιημένοι αν αγοράσουν μια τράπεζα σε περίοδο όπου η εμπιστοσύνη στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα έχει πιάσει πάτο και όλες οι τράπεζες παραμένουν στο έλεος της ΕΚΤ, που μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να αποσύρει το σωσίβιο του φθηνού έκτακτου δανεισμού;

2. Η Κύπρος κάνει πίσω
Ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης θα αντιμετωπίσει τώρα έντονες πιέσεις στην Ευρώπη για να επιστρέψει στην ιδέα της επιβολής μεγαλύτερου δασμού στους μεγαλύτερους καταθέτες και να εξαιρέσει τους λογαριασμούς κάτω των 100.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει να χτυπηθούν σκληρά οι Ρώσοι πελάτες της νήσου και οι διεθνείς δανειστές έχουν μείνει εντυπωσιασμένοι από το πόσο θερμά υπερασπίζονται οι πολιτικές τάξεις της Κύπρου τους ξένους καταθέτες. Στις περισσότερες χώρες οι πολιτικοί ανησυχούν για τους ντόπιους. Όχι στην Κύπρο. Όπως τονίζει ο Erik Nielsen της UniCredit, οι καταθέτες στην Κύπρο έχουν ευνοηθεί από υψηλότερα επίπεδα επιτοκίων σε όλη την ευρωζώνη:
«Ένας Κυπριος (ή ξένος) που κατέθεσε 100.000 ευρώ στην Κύπρο το 2008 θα έχει μέχρι σήμερα κερδίσει περίπου 15.000 ευρώ περισσότερα από το αν είχε βάλει τα χρήματα στην Ιταλία ή στην Ισπανία (και 23.000 ευρώ περισσότερα από τη Γερμανία.) Γιατί να πιστεύει το κυπριακό κοινοβούλιο ότι ένας φόρος 15% στις καταθέσεις είναι παράλογος τώρα που οι τράπεζες έχουν πρόβλημα, ενώ είναι λογικό να επωμιστούν τον λογαριασμό οι φορολογούμενοι της Γερμανίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών της ευρωζώνης; Για εμένα, η Κύπρος απλώς δεν μπορεί να πουλήσει τις θέσεις της στην υπόλοιπη ευρωζώνη».

Όμως, ο κ. Αναστασιάδης αποφεύγει να τιμωρήσει τους μεγάλους καταθέτες, φοβούμενος τις επιπτώσεις στο στάτους του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κέντρου της νήσου πάνω στο οποίο χτίστηκε η οικονομία. Σε κάθε περίπτωση, τώρα θα δυσκολευτεί να πείσει το κοινοβούλιο. Η προστασία του κλάδου offshore χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών φαίνεται ότι είναι ζήτημα πολιτικής συναίνεσης.

3. Η ευρωζώνη κάνει πίσω
Ο κ. Αναστασιάδης ίσως ελπίζει ότι, αντιμέτωπη με την προοπτική εξόδου της Κύπρου, η ευρωζώνη θα υποκύψει για να κρατήσει τη νήσο και εξ ανάγκης θα διασώσει τους μεγάλους πιστωτές της. Η Λευκωσία τελευταία έχει ενθουσιαστεί με ένα σχέδιο εθνικοποίησης των ασφαλιστικών ταμείων για να εξασφαλίσει 3-5 δισ. ευρώ, πρόταση που αρχικά υπέδειξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά απέρριψε το Βερολίνο.

Μέχρι στιγμής, η Κύπρος δεν δείχνει να υπολογίζει καλά τις αναμετρήσεις της με την Ε.Ε. Αυτήν τη στιγμή έχει λίγους φίλους. Ακόμη και οι χώρες που δεν θέλουν να τιμωρηθούν οι καταθέτες, όπως η Γαλλία, είναι βέβαιες ότι πρέπει να συρρικνώσει τη χρηματοπιστωτική της βιομηχανία και να απαγκιστρωθεί από το αμφιβόλου ποιότητας ρωσικό χρήμα.

Πιθανόν ο μόνος τρόπος για να αυξηθεί η βοήθεια στο έπακρον για την Κύπρο είναι να διοχετεύσει το ταμείο διασώσεων της ευρωζώνης European Stability Mechanism, που κατέχει 500 δισ. ευρώ, απευθείας κεφάλαια στις τράπεζες της Κύπρου, ανακουφίζοντας έτσι το δανειακό βάρος της κυβέρνησης. Αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οι προϋποθέσεις για να γίνει κάτι τέτοιο. Η Γερμανία έχει δηλώσει ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν παράνομη με βάση τον γερμανικό νόμο. Σε κάθε περίπτωση, για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση θα απαιτείται εξωτερική επόπτευση και καθολική αναδιοργάνωση του τραπεζικού κλάδου, που η Λευκωσία θέλει απεγνωσμένα να αποφύγει.

4. Το καταστροφικό σενάριο
Η Λευκωσία θα κρατήσει τις τράπεζες κλειστές για αρκετές ακόμη ημέρες, καθώς θα προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να ξεφύγει. Αν δεν πετύχει να πείσει την ευρωζώνη ότι έχει βιώσιμη εναλλακτική στο «κούρεμα» των καταθέσεων, τότε η ΕΚΤ θα αποφασίσει ότι οι κυπριακές τράπεζες δεν έχουν πλέον δικαίωμα πρόσβασης στο ευρωσύστημα έκτακτου δανεισμού, το Emergency Liquidity Assistance (ELA), που αυτήν τη στιγμή είναι το μόνο που κρατάει στην επιφάνεια τις τράπεζες της χώρας.
Η επόμενη συνεδρίαση του κυβερνητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, κατά την οποία θα ληφθεί τυχόν απόφαση απαγόρευσης του ELA, θα γίνει στις 28 Μαρτίου. Αυτό είναι το όπλο που σημαδεύει στον κρόταφο τον κ. Αναστασιάδη, κάτι που του ξεκαθάρισαν οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ στις συνομιλίες στις Βρυξέλλες την Παρασκευή. Χωρίς τη ρευστότητα της ευρωζώνης, η Κύπρος δεν έχει κεντρική τράπεζα να τονώσει τις τράπεζες, όπως κάποια χώρα εκτός ευρωζώνης. Οπότε είτε θα γίνει οικονομία χωρίς χρήμα και θα γυρίσει σε ανταλλακτικό σύστημα είτε θα πρέπει να αρχίσει να τυπώνει το δικό της νόμισμα, για να συνεχίσει να λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα. Την επόμενη φορά που θα πάνε οι Κύπριοι στα ΑΤΜ ίσως κάνουν αναλήψεις κυπριακών λιρών.

ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd.