Η κρίση στην ευρωζώνη -Κώστας Λαπαβίτσας (Video)

Σάββατο, 2 Μαρτίου 2013

 http://costaslapavitsas.blogspot.gr

Η ομιλία του Κώστα Λαπαβίτσα στη Διεθνή Συνάντηση RProject, στην Αθήνα, Παρασκευή 1η Μαρτίου 2013.

(Θα σας πω ορισμένα πράγματα για την παγκόσμια κρίση τη φορά αυτή, είναι μια ευκαιρία να θέσω το πρόβλημα της κρίσης της ευρωζώνης μέσα σε ευρύτερο πλαίσιο, εν μέρει γιατί στην πορεία των τελευταίων τριών χρόνων έχω ακούσει διάφορα να λέγονται - ότι εγώ προσωπικά δεν αντιλαμβάνομαι την παγκόσμια διάσταση της κρίσης, θα σας πω λοιπόν για την παγκόσμια διάσταση της κρίσης - και εν μέρει αυτά που θα σας πω θα είναι κομμάτια από το νέο μου βιβλία που θα κυκλοφορήσει στο τέλος της χρονιάς από τη Verso).

«Η κρίση λοιπόν την οποία ζούμε, η οποία ξεκίνησε το 2007, είναι μία κρίση της χρηματιστικοποίηση του καπιταλισμού. Η χρηματιστικοποίηση κατά την άποψή μου είναι μία βαθιά δομική αλλαγή του παγκόσμιου καπιταλισμού συστήματος, μία από αυτές τις αλλαγές που συμβαίνουν ιστορικά και συμβαίνουν λίγες φορές στην πορεία του καπιταλιστικού συστήματος, εκφράζει τις αλλαγές που έχουν συμβεί τις τελευταίες τρεις με τέσσερις δεκαετίες, είναι μια αλλαγή που έχει συμβεί στο πλαίσιο:

α. της χαμηλής κερδοφορίας του παραγωγικού τομέα από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έως τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Η κερδοφορία ανέκαμψε μετά από αυτό, αλλά παρέμεινε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Ο ένας παράγων της σχετικά προβληματικής κερδοφορίας είναι χαρακτηριστικός της χρηματιστικοποίησης.

Ο άλλος παράγων, ο οποίος επίσης συνέβαλε στην εμφάνιση της χρηματιστικοποίησης είναι η αδυναμία συστηματικής και γρήγορης αύξησης της παραγωγικότητας. Η παραγωγικότητα της εργασίας αυξάνει, αλλά όχι γρήγορα σε σχέση με άλλες ιστορικές περιόδους του καπιταλισμού. Αυτό είναι ίσως μια ιδιομορφία των νέων τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, οι οποίες είναι πολύ «περίεργες» όσο αφορά αυτήν τη διάσταση. Όπως και να έχει, αυτό που ξέρουμε είναι  ότι η παραγωγικότητα της εργασίας δεν αυξάνεται με τον ίδιο γρήγορο ρυθμό που έχουμε σε αντίστοιχες περιόδους στο παρελθόν.

Ο τρίτος παράγων, είναι περισσότερο θεσμικός – ιστορικός κι έχει να κάνει με την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, την κυριαρχία της απελευθέρωσης δηλαδή της αγοράς εργασίας και της αγοράς του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι περίοδος ιστορική του καπιταλισμού, είναι ιδεολογία και είναι πλαίσιο πολιτικής μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η νέα περίοδος που ζούμε, η περίοδος της χρηματιστικοποίησης.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, τι είναι η χρηματιστικοποίηση?

Χρηματιστικοποίηση είναι τρεις τάσεις, οι οποίες αν ληφθούν μαζί, δημιουργούν ένα νέο ιστορικό πλαίσιο.

Η πρώτη τάση, είναι η χρηματιστικοποίηση των μη-χρηματιστικών εταιρειών, του μη-χρηματιστικού κεφαλαίου. Η χρηματιστικοποίηση δηλ. του παραγωγικού κεφαλαίου και του εμπορικού κεφαλαίου, η οποία λαμβάνει την εξής μορφή:

Σταδιακή απομάκρυνση από τις τράπεζες και επένδυση που εδράζεται στα ίδια κέρδη. Οι εταιρίες τη στιγμή αυτή και στην Ελλάδα και αλλού, κολυμπάνε στο χρήμα, στο ρευστό. Δεν υπάρχει δηλαδή δανεισμός των εταιριών, υπάρχει μεγάλο ποσό χρήματος το οποίο δεν επενδύεται.