Τα μέτρα που θα ολοκληρώσουν την ισοπέδωση της Κύπρου (Επίκαιρα, 11-17 Απρίλη 2013)

Λεωνίδας Βατικιώτης

Στα χρόνια πριν το 1960, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν βρετανική αποικία, γυρίζει την χώρα το Μνημόνιο που κατ’ αρχήν συμφωνήθηκε μεταξύ της Τρόικας και της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Το Μνημόνιο συνεργασίας ουσιαστικά παραδίδει τα κλειδιά της οικονομικής πολιτικής στους πιστωτές της Κύπρου, μετατρέποντας (και) την μεγαλόνησο σε κράτος περιορισμένης κυριαρχίας, με την εκλεγμένη κυβέρνηση να έχει διακοσμητικό και μόνο ρόλο. Ό,τι ακριβώς έχει συμβεί και στην Ελλάδα την τελευταία τριετία.

 

Από την πρώτη ώρα που έγινε γνωστό το περιεχόμενο του επονείδιστου Μνημονίου, ο νέος υπουργός Οικονομικών της Κύπρου Χάρης Γεωργιάδης, που αντικατέστησε τον Μιχάλη Σαρρή, επιχείρησε να εξοβελίσει την κριτική καλλιεργώντας την κινδυνολογία. Το επιχείρημά του ήταν πως αν δεν γίνει δεκτό το Μνημόνιο και δεν έρθει η πρώτη δόση, τότε δεν θα υπάρχουν λεφτά για να πληρωθούν οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων τον Απρίλιο, δηλαδή η Κύπρος θα χρεοκοπήσει. «Μνημόνιο ή χρεοκοπία», επαναλαμβάνει με άλλα λόγια και η κυβέρνηση του Αναστασιάδη, όπως ακριβώς έκανε και η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου στην Ελλάδα το 2010 και το 2011, εκμεταλλευόμενη το κλίμα φόβου της κοινωνίας για το αβέβαιο αύριο που η ίδια είχε δημιουργήσει. Μέχρι που η Ελλάδα αφού δέχθηκε κι εφάρμοσε το ένα Μνημόνιο μετά το άλλο, χρεοκόπησε κι επίσημα τον Φεβρουάριο του 2012 για πρώτη φορά, που δεν ήταν κι η τελευταία, καθώς μετά τις γερμανικές εκλογές αναμένεται νέα χρεοκοπία.

Και μνημόνιο και χρεοκοπία

Εν κατακλείδει, όπως η αποδοχή του Μνημονίου στην Ελλάδα δεν απέτρεψε την χρεοκοπία και τις μειώσεις μισθών και συντάξεων, έτσι και στην Κύπρο το «ναι» στο καινούργιο, δεύτερο Μνημόνιο δεν πρόκειται να γλιτώσει την Κυπριακή Δημοκρατία από μια χρεοκοπία, η οποία μάλιστα θα είναι αποτέλεσμα της «διάσωσης» της. Δεν θα φταίει δηλαδή η Κύπρος, αλλά αποκλειστικά και μόνο οι συνταγές διάσωσης των πιστωτών που τώρα εμφανίζονται ως εξυγιαντικές. Πως θα ξεπληρώσει η Κύπρος το δάνειο των 10 δισ. ευρώ που θα εκτινάξει το δημόσιο χρέος της (από 93% σήμερα) στο 150% του ΑΕΠ; Ποιά χώρα με δημόσιο χρέος σε αυτό το ιλιγγιώδες ύψος δεν κηρύχθηκε σε καθεστώς χρεοκοπίας, με αποτέλεσμα να της επιβληθούν πολύ πιο επώδυνα μέτρα; Αν ένα τέτοιο χρέος είναι φυσιολογικό και διαχειρίσιμο (βιώσιμο κατά την επίσημη ορολογία), όπως επιχειρεί να πείσει τώρα η Τρόικα αποκρύπτοντας τις δραματικές συνέπειες που θα επέλθουν, τότε γιατί η Ιταλία με ένα δημόσιο χρέος στο 128% του ΑΕΠ ή η Ισπανία ακόμη χειρότερα με ένα χρέος στο ύψος του 96% βρίσκονται στο χείλος της δημοσιονομικής κρίσης;

Το Μνημόνιο, αφήνοντας κατά μέρους ως προς το παρόν τα άρθρα που αφορούν τον τραπεζικό τομέα που ήδη δέχθηκε ένα συντριπτικό πλήγμα (με αποτέλεσμα το ενεργητικό του μέσα σε λίγες ημέρες να έχει μειωθεί από 550% σε 350% του ΑΕΠ) περιλαμβάνει μια σειρά από όρους που θα επιδεινώσουν δραματικά την ζωή όλων σχεδόν των Κυπρίων. Ξεχωρίζουμε συγκεκριμένα τα ακόλουθα άρθρα που θα επιφέρουν μια βίαιη φτωχοποίηση, με αποτέλεσμα τα Μνημόνια (το πρώτο που εφαρμόστηκε επί προεδρίας Δ. Χριστόφια με ημερομηνία 23 Νοεμβρίου 2012 και το δεύτερο επί Ν. Αναστασιάδη), όπως και ο Αττίλας (πρώτος κι ο δεύτερος) να αποτελούν σημεία τομής στην σύντομη πολιτική ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας:

• Αύξηση φόρων στην ακίνητη περιουσία, μέσω της αύξησης των τιμών που χρησιμοποιούνται ως βάση υπολογισμού και παραμένουν στα επίπεδα του 1980 ή/και αύξησης των συντελεστών φορολόγησης.
• Αύξηση του συντελεστή φορολόγησης τόκων στο 30%.
• Αύξησης της φορολόγησης στα ΙΧ αυτοκίνητα, υπό την επίκληση φιλο-περιβαλλοντικών αιτιάσεων, που θα αγγίξει από τα τέλη ταξινόμησης μέχρι τους φόρους που επιβαρύνουν τα καύσιμα.
• Αύξηση των τιμολογίων των δημόσιων υπηρεσιών τουλάχιστον κατά 17% από τις τρέχουσες τιμές.
• Σταδιακή συρρίκνωση μέχρι κατάργηση των διάφορων επιδοτήσεων κατοικίας που απολαμβάνουν κυρίως οι πρόσφυγες.
• Χορήγηση του Δώρου Πάσχα μόνο σε όσους συνταξιούχους παίρνουν μηνιαία σύνταξη κάτω από 500 ευρώ.
• Πρόβλεψη για ευρεία μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας, όπως αναφέρεται, το οποίο σημαίνει μείωση των συντάξεων, πέραν των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί και τα οποία συμπεριλαμβάνουν: αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης  για τους δημοσίους υπαλλήλους κατά 2 έτη και για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα κατά 6 μήνες, πρόστιμο για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης στην κατεύθυνση της μείωσης της, κ.α.
• Μειώσεις σε μισθούς των εργαζομένων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα κατά 0,8% (για όσους αμείβονται μέχρι 2.000 ευρώ), 1% (2.001-3.000 ευρώ), 1,5% (3.001-4.000 ευρώ) και 2% (άνω των 4.001 ευρώ).
• Μείωση του αριθμού των δασκάλων που απασχολούνται στο υπουργείο Παιδείας, στο πλαίσιο δομικών μεταρρυθμίσεων που θα αγκαλιάσουν όλη την παιδεία.
• Εισαγωγή του θεσμού της κινητικότητας στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, που ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν είναι τίποτε περισσότεροι από απολύσεις.
• Επανεξέταση όλων των κοινωνικών παροχών με ξεκάθαρο στόχο «να μειωθεί ο συνολικός αριθμός όσων επωφελούνται» όπως ρητά αναφέρεται στην παράγραφο 3.12.
• Αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του μισθού «για να αντανακλά καλύτερα τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα», όπως ορίζεται, που σημαίνει οριστικό αντίο στις σταθερές αποδοχές και πλήρης εξάρτησή τους από τα κέρδη της επιχείρησης.
• Αναστολή, μέχρι το τέλος του προγράμματος (πρώτο τρίμηνο του 2016) της αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής που ίσχυε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
• Απαγόρευση οποιασδήποτε συζήτησης για αύξηση του κατώτατου μισθού καθώς αυτό θα πρέπει να γίνει σε συνεννόηση με την Τρόικα, ώστε να αποφευχθούν αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα.
• Κατάργηση και των τελευταίων περιορισμών ή διοικητικών ρυθμίσεων που έχουν απομείνει στον τομέα των υπηρεσιών, στο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου δόγματος της απελευθέρωσης.
• Και τέλος, αθρόες ιδιωτικοποιήσεις. Οι κυπριακές αρχές συγκεκριμένα καλούνται από την Τρόικα να καταρτίσουν ένα πλάνο των προς ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σήμερα υπό την κατοχή όχι μόνο του δημοσίου, αλλά επίσης και των δήμων κάθε βαθμίδας. Σε αυτές θα περιλαμβάνονται όχι μόνο επιχειρήσεις αλλά και ακίνητη περιουσία όπως κτίρια και γη. «Ως πρώτο βήμα, προτεραιότητα θα δοθεί σε εκείνα τα περιουσιακά στοιχεία με την μεγαλύτερη εμπορική αξία» υπογραμμίζουν οι πιστωτές αγωνιώντας να αρπάξουν ως γύπες ό,τι προλάβουν πριν τους διώξουν από το νησί. Δεν κρύβουν επιπλέον την σημασία που δίνουν στην τηλεπικοινωνιακή εταιρεία CYTA, την εταιρεία ηλεκτρισμού (ΑΗΚ) και την Αρχή Λιμένων Κύπρου. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά του υδρογονάνθρακες, δεν προκρίνεται ως προς το παρόν η αρπαγή τους, που αποτελεί διακαή πόθο της Γερμανίας. Προτείνεται ωστόσο η δημιουργία ενός ειδικού λογαριασμού στον οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων (5.6, παρ.3). Το βήμα αυτό δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποτελεί ένα ενδιάμεσο μέτρο που σε μια επόμενη φάση, όταν η Κύπρος θα βουλιάζει στην υπερχρέωση, θα προσφερθεί στους πιστωτές ως αντάλλαγμα για την εξόφληση ή την παραγραφή μέρους του χρέους. Όπως ακριβώς θέλουν να κάνουν και στην Ελλάδα με τον ειδικό λογαριασμό στην κεντρική τράπεζα όπου θα καταλήγουν τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις (εισροές) για να αποπληρώνονται οι πιστωτές (εκροές).

Τα χειρότερα έπονται

Όλα τα παραπάνω εξόχως αρνητικά, που δεν θα είχαν προταθεί αν δεν είχε προηγηθεί το εξ’ ίσου απεχθές Μνημόνιο του ΑΚΕΛ, δεν αποτελούν παρά το …πρώτο πιάτο! Στο άμεσο μέλλον θα κληθούν να αποδεχτούν και να εφαρμόσουν κι άλλα Μνημόνια πολύ χειρότερα. Γι’ αυτό τον λόγο η Κύπρος πρέπει όσο το δυνατό συντομότερα να απορρίψει Μνημόνιο, Δανειακή Σύμβαση και να αναζητήσουν λύση έξω από την Τρόικα. Κάθε μέρα που περνάει η αναζήτηση εναλλακτικού σχεδίου θα γίνεται όλο και με χειρότερους όρους.