21 Απριλίου 2013
Κώστας Λαπαβίτσας
Πρόσφατη μελέτη της ΕΚΤ έδειξε ότι ο "καθαρός πλούτος"* των νοικοκυριών στη Γερμανία είναι χαμηλότερος από πολλές χώρες της περιφέρειας και ιδίως από αυτόν της Κύπρου. Το θέμα έχει προκαλέσει έντονη δημόσια συζήτηση τις τελευταίες μέρες στη Γερμανία, όπου ειπώθηκε ευρέως ότι οι 'φτωχοί' Γερμανοί καλούνται να σώσουν από το υστέρημά τους τους 'πλούσιους' Νότιους.
Πρόσφατη μελέτη της ΕΚΤ έδειξε ότι ο "καθαρός πλούτος"* των νοικοκυριών στη Γερμανία είναι χαμηλότερος από πολλές χώρες της περιφέρειας και ιδίως από αυτόν της Κύπρου. Το θέμα έχει προκαλέσει έντονη δημόσια συζήτηση τις τελευταίες μέρες στη Γερμανία, όπου ειπώθηκε ευρέως ότι οι 'φτωχοί' Γερμανοί καλούνται να σώσουν από το υστέρημά τους τους 'πλούσιους' Νότιους.
Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Τα νοικοκυριά του Νότου συχνά
εμφανίζονται να έχουν υψηλότερο καθαρό πλούτο από τα γερμανικά. Ο κύριος
λόγος γι' αυτό είναι ότι στον υπολογισμό του πλούτου συμπεριλαμβάνεται
και η κατοικία. Δεδομένου ότι στο Νότο η ιδιοκατοίκηση είναι μεγάλη και
οι τιμές των σπιτιών ανέβηκαν τα τελευταία χρόνια, ο πλούτος φαίνεται
ιδιαίτερα αυξημένος. Αντίθετα στη Γερμανία τα νοικοκυριά συχνά
νοικιάζουν τα σπίτια τους.
Αν όμως πάρουμε υπόψη μας και τους δείκτες χρεών, η εικόνα αλλάζει άρδην. Τα χρέη των νοικοκυριών του Νότου σε σχέση με το εισόδημά τους είναι πολύ μεγαλύτερα από ότι στη Γερμανία. Επιπρόσθετα, τα τελευταία τρία χρόνια στο Νότο η ανεργία γιγαντώνεται, το εισόδημα των νοικοκυριών πέφτει και υποχωρούν οι τιμές των ακινήτων. Συνεπώς η πραγματική θέση των νοικοκυριών του Νότου είναι πολύ δύσχερής.
Αν όμως πάρουμε υπόψη μας και τους δείκτες χρεών, η εικόνα αλλάζει άρδην. Τα χρέη των νοικοκυριών του Νότου σε σχέση με το εισόδημά τους είναι πολύ μεγαλύτερα από ότι στη Γερμανία. Επιπρόσθετα, τα τελευταία τρία χρόνια στο Νότο η ανεργία γιγαντώνεται, το εισόδημα των νοικοκυριών πέφτει και υποχωρούν οι τιμές των ακινήτων. Συνεπώς η πραγματική θέση των νοικοκυριών του Νότου είναι πολύ δύσχερής.
Το πραγματικό πρόβλημα των νοικοκυριών στη Γερμανία δεν είναι ο
υποτιθέμενος πλούτος του Νότου, αλλά οι ουσιαστικά παγωμένοι γερμανικοί
μισθοί. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια οι γερμανοί εργαζόμενοι βρίσκονται υπό
συνεχή εισοδηματική πίεση με στόχο να γίνει η Γερμανία πιο ανταγωνιστική
μέσα στην ΟΝΕ, ώστε να αυξηθούν οι γερμανικές εξαγωγές. Αντιμέτωπος με
τη γερμανική εξαγωγική κυριαρχία, ο Νότος αύξησε πολύ τον δανεισμό του. Ο
πλασματικός πλούτος των νοικοκυριών του Νότου - που τώρα εξανεμίζεται
και αυτός - υπήρξε απόρροια του τεράστιου δανεισμού, που συχνά έγινε για
την αγορά ακινήτων, οδηγώντας τις τιμές των σπιτιών στα ύψη.
Τα νοικοκυριά και της Γερμανίας και των χωρών του Νότου δεν βρίσκονται αντιμέτωπα. Το πρόβλημα τους είναι κοινό και είναι η στρεβλή φύση της ΟΝΕ που δημιουργεί αντιφάσεις στις οικονομίες όλων των χωρών-μελών της.
Τα νοικοκυριά και της Γερμανίας και των χωρών του Νότου δεν βρίσκονται αντιμέτωπα. Το πρόβλημα τους είναι κοινό και είναι η στρεβλή φύση της ΟΝΕ που δημιουργεί αντιφάσεις στις οικονομίες όλων των χωρών-μελών της.
*Ο "καθαρός πλούτος" των νοικοκυριών
είναι η διαφορά ανάμεσα στα συνολικά περιουσιακά τους στοιχεία
(πραγματικά και χρηματοπιστωτικά) και στις συνολικές τους υποχρεώσεις
(κυρίως χρέη).
Costas Lapavitsas
17 April, 2013
The finding that Germans' net wealth is lower than those in the south is more to do with low wages than imaginary riches.
The findings of a recent European Central Bank report into household wealth have
inflamed public opinion in Germany. In 2010, the average net wealth of
German households – all assets minus all liabilities – stood at €195,000
(£168,000). In the southern member states, the figures were
surprisingly high: €291,000 in Spain, €275,000 in Italy, €153,000 in
Portugal, €148,000 in Greece and, wait for it, €671,000 in Cyprus. It
makes it look as if the German people have been asked to rescue
southerners who are often richer than their rescuers. "The poverty lie",
says the front page of this week's Der Spiegel. Are German citizens right to be annoyed? The answer is yes, but they have chosen the wrong target.
The
answer to why some southerners appear richer than Germans is
straightforward: housing. The systems through which European nations
meet their housing needs differ widely, reflecting history, politics,
and social custom. Germans and Austrians tend to rent their houses.
Spaniards, Italians, Greeks, Cypriots and others have very high
percentages of owner occupation. With steadily higher inflation in the
periphery during the last 15 years, plus outright housing speculation in
Spain and Cyprus, the value of houses has risen, making southerners
appear richer.
Households
also have debts, though, which must be serviced out of income. How do
southerners compare with Germans in this respect? Judging by the ratio
of household debts to assets, Germans appear to be worse off than
southerners, which is quite natural, since southerners have overvalued
houses and so large assets. But when it comes to servicing debts, things
are very different. The ratio of household debts to income is 37% in
Germany, but 114% in Spain, 50% in Italy, 134% in Portugal, 47% in
Greece and 157% in Cyprus. Not so rich in the periphery, then.
Low
net wealth in Germany has nothing to do with Germans being taken for a
ride by southerners, but reflects the failure of the European monetary
union. For about 15 years German governments have been following a
strict policy of very low wage increases, thus holding inflation below
that of other EMU countries, and even below the inflation target of the
ECB. By doing so, Germany has kept the prices of its exports low,
creating an enormous advantage for its exporters within the EMU.
Peripheral
enterprises have thus found it difficult to compete against German
enterprises, and eurozone markets have become dominated by German
industry. However, in the domestic German economy it has been another
story. Since wage increases have been low, demand has been weak, incomes
have been rising slowly, and inequality has increased greatly. Most
German people have been counting the pennies and, as we know, have not
accumulated substantial wealth. Their main benefit has been relatively
low unemployment on the back of strong exports.
Meanwhile,
the German export juggernaut has caused mayhem in the rest of the EMU.
Peripheral countries, unable to compete, have accumulated huge public
and private debts. Indebtedness masked their inherent weakness for a
while by boosting domestic consumption and, in some countries, leading
to a housing bubble. But then the global crisis arrived and the
essential failure of peripheral Europe became evident. The southerners
have found themselves sitting on overvalued houses while holding large
debts that they can hardly service. Riches indeed.
Germany's
plan to fix this mess has made things even worse. Peripheral countries
have been forced to cut wages to increase their competitiveness as well
as adopting austerity. Inevitably, the result is deep recession and
rising unemployment. The apparently rich southerners are now teetering
on the edge of depression, their incomes falling and the value of their
houses declining. Their wealth is disappearing and yet their debts
persist and are becoming more and more difficult to service. If Germany
forces southerners to commit some of their putative wealth to meeting
the costs of the crisis, for example, by having a "haircut" on bank accounts, as has happened in Cyprus, the result will be accelerated economic devastation.
The
German public is right to be annoyed at how things have turned out in
the eurozone. But it should seek the real culprit, which is the German
policy of keeping wages low, suppressing domestic demand and increasing
exports. That is the cause of income tightness, and even poverty, in
Germany. If Germans want an effective answer, they should not seek to
punish the imaginary rich of the south even further but instead aim for
higher wages, boosting domestic demand and reducing the weight of
exports. Now, that is a fight worth fighting.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου