«Προδιαγεγραμμένο το τέλος του δημόσιου πανεπιστημίου»

ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ (πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών)

Χρειάζεται οι διανοούμενοι να βγουν έξω από τα βιβλία και τους υπολογιστές τους, να διαλεχθούν με τον κόσμο 

http://www.enet.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην ΟΛΥΜΠΙΑ ΛΙΑΤΣΟΥ

Κάλεσμα στους πνευματικούς ανθρώπους της χώρας να σηκωθούν από τις καρέκλες τους, να αφήσουν τα βιβλία και τους υπολογιστές τους και να βγουν μπροστά. Να αφυπνίσουν τον κόσμο ώστε να αντιδράσει μπροστά στις σαρωτικές αλλαγές που συντελούνται στις ζωές μας, απευθύνει ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδόσης Πελεγρίνης. 

«Το τέλος του δημόσιου πανεπιστημίου, με τα δεδομένα που υπάρχουν, μοιάζει προδιαγεγραμμένο», δηλώνει κατηγορηματικά ο πρύτανης και ζητεί από όλους όσοι εμπλέκονται στη διοίκηση των ιδρυμάτων να αντισταθούν για να σώσουν «το μόνο θεσμό της δημόσιας ζωής μας που ανταποκρίνεται στην αποστολή του».

Ολοι μαζί

 

Ο κ. Πελεγρίνης κάλεσε τους συναδέλφους του από τα ιδρύματα των χωρών της νότιας Ευρώπης, που βαδίζουν στον ίδιο δύσκολο δρόμο με εμάς, να ενώσουν τις φωνές τους και τις δυνάμεις τους μπροστά στη λαίλαπα που απειλεί να μας εξαφανίσει. Οι πρυτάνεις Ισπανίας, Ιταλίας, Πορτογαλίας και Κύπρου ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και θα έρθουν στη χώρα μας τις επόμενες μέρες, για να σχεδιάσουν και να συντονίσουν από κοινού τα βήματά τους. Η πρωτοβουλία δεν έχει μόνο συμβολικό χαρακτήρα αλλά και ουσιαστικό, αφού οι άνθρωποι του πνεύματος διαθέτουν το ισχυρότερο απ' όλα τα όπλα: τη δύναμη του λόγου και των επιχειρημάτων τους. Για την πρωτοβουλία του αυτή μιλάει στην «Κ.Ε.» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

* Πώς βιώνετε τις αλλαγές που έχουν φέρει στις χώρες του Νότου οι πολιτικές λιτότητας των τελευταίων ετών; Εχει αλλάξει η ζωή στη χώρα μας;

 

- Εχω την εντύπωση ότι ο κόσμος νιώθει αμήχανος μπροστά στις σαρωτικές και διαρκώς ανανεούμενες αλλαγές στη ζωή του. Είναι όπως κάποιος που την ώρα που συντελείται ο σεισμός νιώθει την ανάγκη να φύγει, αλλά από αμηχανία και φόβο μένει καθηλωμένος. Η ζωή μας αλλάζει. Βυθιζόμαστε χωρίς τελειωμό. 

* Πώς χρηματοδοτούνται τα κρατικά πανεπιστήμια; Εχετε προβλήματα επιβίωσης;

 

- Ετσι όπως εξελίσσεται η οικονομική κατάσταση, με την ελλιπέστατη χρηματοδότηση στην εκπαίδευση, και όπως εκδηλώνεται η απροθυμία της πολιτείας να ενδιαφερθεί σοβαρά με το μέλλον της εκπαίδευσης, το ερώτημα δεν είναι αν θα επιβιώσει το πανεπιστήμιο -εννοώ το δημόσιο- αλλά ώς πότε θα επιβιώνει αυτό. Το τέλος του, με τα δεδομένα που υπάρχουν, μοιάζει προδιαγεγραμμένο. Αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς που έχουμε την ευθύνη της διοίκησής του δεν πρέπει να αντιστεκόμαστε. Δεν έχουμε τίποτε άλλο πέρα από την αποφασιστικότητα να αγωνιστούμε για το πανεπιστήμιο, το μόνο, κατά τη γνώμη μου, θεσμό της δημόσιας ζωής μας που ακόμα ανταποκρίνεται στην αποστολή του. 

* Οι φοιτητές σας πώς αντιδρούν;

 

- Εχω την εντύπωση ότι η αγωνία τους για την επιβίωσή τους στη διαλυμένη κοινωνία μας τους έχει μειώσει το πάθος που άλλοτε τους διακατείχε για τη μοίρα του πανεπιστημίου και την ανάγκη βελτίωσής του, και δεν εννοώ τις ακρότητες, για να μην παρεξηγηθώ, τις οποίες καταδικάζω. Είναι φυσικό μπροστά στη ζωή τα άλλα να υποχωρούν. Ισως είναι η ώρα να βγούμε μπροστά εμείς, οι δάσκαλοί τους. 

* Εχετε σκεφτεί να προχωρήσετε σε πανευρωπαϊκές δράσεις για τη στήριξη της πανεπιστημιακής κοινότητας;

 

- Αυτό ακριβώς ψάχνουμε. Να βρούμε δράσεις, συνέργειες που θα μας βοηθήσουν να πάμε έστω ένα βήμα πιο κει από δω που είμαστε τώρα. Λίγο παραπέρα από τον κρατήρα της καταστροφής, πάνω από τον οποίο αιωρούμεθα. 

* Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η συμβολή των ανθρώπων του πνεύματος στη σύνθετη κοινωνική και οικονομική περίοδο που βιώνουμε;

 

- Οι άνθρωποι του πνεύματος ούτε όπλα ούτε κανενός είδους εξουσία διαθέτουν προκειμένου να αναδείξουν τις θέσεις τους. Η ισχύς τους είναι τα επιχειρήματά τους και ο λόγος τους. Η συμβολή τους στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που πλήττουν την κοινωνία μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση των μέσων αυτών. Γι' αυτό χρειάζεται οι διανοούμενοι να βγουν έξω από τα βιβλία και τους υπολογιστές τους, να διαλεχθούν με τον κόσμο. Δεν αρκεί η απλή επικοινωνία, η εξ αποστάσεως, μέσω των ηλεκτρονικών μέσων και των βιβλίων, για να αφυπνιστεί ο άλλος. Απαιτείται και η άμεση, φυσική επαφή του διανοουμένου με τον κόσμο - το βλέμμα του, η φωνή του, η κίνηση των χεριών του, η αναπνοή του... 

* Πώς στέκεστε απέναντι στους φοιτητές που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν;

 

- Νιώθω θυμό βλέποντας τους αποφοίτους μας να μεταναστεύουν. Οχι εναντίον των ιδίων, τους οποίους κατανοώ, αφού είναι ανάγκη πρώτα να επιβιώσουν κι έπειτα να αξιοποιήσουν προς όφελος του ανθρώπου τις γνώσεις και την παιδεία που απέκτησαν. Θυμώνω με τις χώρες που υποδέχονται τους νέους μετανάστες μας. Νιώθω ότι κλέβουν τη χώρα μου. Ξοδεύει η χώρα μας για να σπουδάσουν οι νέοι μας και να τους παραλάβουν δωρεάν άλλες χώρες και να τους αξιοποιήσουν. 

* Τι σας θυμίζει αυτό;

 

- Είναι κάτι ανάλογο με εκείνο που υπέστη η Γερμανία της δεκαετίας του 1950, όταν οι Γερμανοί απόφοιτοι, για τους οποίους το κράτος είχε δαπανήσει χρήματα, μετανάστευαν στις ΗΠΑ, αναζητώντας το μέλλον που δεν μπορούσε να τους προσφέρει η χώρα τους. Δυστυχώς, δεν μπορούμε ως πανεπιστήμιο μόνοι μας να σταματήσουμε την αιμορραγία. 

* Τι θα ζητούσατε από τον υπουργό Παιδείας ως πολιτική προτεραιότητα για το χώρο των ΑΕΙ;

 

- Να μη μας συμπεριφέρεται σαν να είμαστε απέναντί του. Να το εξηγήσω. Ανέκαθεν το υπουργείο Παιδείας αντιμετώπιζε το πανεπιστήμιο ως διεκδικητή -τίνος πράγματος δεν ξέρω- και όχι ως συμπορευτή στην αγωνία και την πρόοδο του τόπου. Και δεν εννοώ πρόσωπα. Απεναντίας, η ανθρώπινη επαφή του νυν υπουργού με τους πρυτάνεις είναι ένα θετικό συστατικό.